درس خارج اصول استاد رضازاده

موضوع: اصول عملیه/استصحاب /خلاصه تنبیه یازدهم

خلاصه تنبیه یازدهم

10 : مرحوم میلاني می فرمودند در بعضی از موارد به نظر می رسد موضوع عرض و معروض است و انسان خیال می کند که این عرض و معروض با هم موضوع می شود مثل عقدی که در وقت احرام مقارن با احرام است که اگر انسان ازدواجی کرد اثرش این است که این زن و مرد حرام موبد می شوند و انسان خیال می کند این حرمت موبد همان عقدی که مقارن با احرام باشد و مثل نماز با لبس غیر ماکول لحم باطل است و مصلی خیال می کند بطلان موضوع نمازی است که در لباس غیر ماکول لحم است و حال اینکه این عرض و معروض از حالات ذات است و در مثال عقد مقارن با احرام موضوعش عاقدی است که در حال احرام عقد می کند و در مثال نماز با لباس غیر ماکول لحم موضوع خود مصلی است و این مصلی اگر با لباس غیر ماکول لحم نماز می خواند نمازش باطل خواهد بود.

11 : مرحوم میلانی می فرمودند استصحاب در عدم محمولی جاری نمی شود بخاطر اینکه حالت سابقه ندارد و آنکه حالت سابقه دارد عدم کلی است نه عدم فرد خاصی که عدم محمولی برای او درست می کنیم و اجراء استصحاب در عدم کلی برای اثبات عدم محمولی خاص اصل مثبت می شود به عنوان مثال استصحاب عدم بیاض کلی یعنی عدم بیاض معدوم یعنی این عدمی که اینجا نیست و عدمی موضوعش الان نیست برای اثبات بیاض خاص این اصل مثبت می شود.

12 : استصحاب عدم اتصاف جاری نمی شود همانطوری که استصحاب عدم صفت در جای خودش جاری نیست چه اینکه اتصاف ربط و نسبت بین دو چیز و کما اینکه اتصاف وجودش به وجود طرفین است کذلک عدمش به عدم طرفین یا عدم یک طرف است پس عدمش از حالات نیست نظیر سالبه به انتفاء موضوع می ماند و در واقع گویا موضوعی در کار نیست و عدم نسبت فعلی عدم محض است نه عدمی که منتسب به عدم منتسب باشد.

13 : مرحوم آخوند تبعا استادش شیخ راضی می فرماید : در لیس تامه در وقتی حادث با حادثی دیگر می سنجیم و هر دو مجهول تاریخ است استصحاب جاری نیست چه اینکه احراز اتصال زمان شک با زمان یقین نشده است مثلا اثر مال موت پدر در موت پسر است یا نه؟ اگر موت پسر قبل از موت پدر باشد زمان شک متصل به زمان یقین نیست ولی اگر موت پدر قبل از موت پسر باشد زمان شک متصل به زمان یقین است

ولی چون متصل است و یا متصل نیست جایی برای استصحاب نیست.نه اینکه استصحاب جاری باشد و بعد بخاطر تعارض استصحاب جاری نشود.

14 : در استصحاب لازم نیست که احراز اتصال ذات مشکوک با ذات یقین بشود چه اینکه اگر این اتصال محرز باشد جایی برای شک نیست تا استصحاب جاری باشد چه اینکه ذات مشکوک بدون جریان استصحاب اتصالش به ذات متیقن باقی است و بلکه در استصحاب آنچه لازم است مشکوک بما هو مشکوک متصل متیقن بما هو متیقن باشد و این در کلام آخوند است.