/فنون و فصول بایستخ در پی ریزی فقه القضا /فقه القضا

موضوع: فقه القضا /فنون و فصول بایستخ در پی ریزی فقه القضا /

فنون و فصول بایسته در پی ریزی ساختار فقه القضاء

در پی ریزی ساختار فقه القضاء باید افزون بر واکاوی آیات و روایات و کتب فقهی، مولفه های پنجگانه فقه القضاء و همچنین هر چیزی که در فرآیند دادرسی تاثیر دارد را بررسی نمود که ما آنها را در قالب هفت فن کاوش کرده ایم و هر کدام فصولی را در بردارند.

فن نخست مقدمات و کلیات است که دارای پنج فصل است. فصل نخست مقاصد فقه القضاء اسلامی، فصل دوم مولفه های رکنی فقه القضاء، فصل سوم قواعد فقهی علم فقه القضاء، فصل چهارم مباحث کلی فقهی فقه القضاء، فصل پنجم تبویب مباحث فقه القضاء

فن دوم درباره مباحث رکنی ولایت قضاییه است که ما در سیزده فصل به آنها پرداخته ایم. فصل نخست شؤون قضایی ولی أمر، فصل دوم شؤون قوه قضاییه، فصل سوم شؤون رئیس دستگاه قضا، فصل چهارم شؤون مدعی العام یا دادستان کل، فصل پنجم شؤون قضات، فصل ششم شؤون قاضی تحکیم، فصل هفتم شؤون مقضی فیه یعنی آن امری که مورد ستیز و کشمکش طرفین دعوی است، فصل هشتم شؤون مقضی له یا دادبرده، فصل نهم شؤون مقضی علیه یا دادباخته است چه این شخص خوانده باشد، چه خواهان و چه یک شخص سوم، فصل دهم شؤون بازجو و فرآیند بازجویی، فصل یازدهم شؤون بازپرس و فرآیند بازپرسی، فصل دوازدهم شؤون وکیل و فرآیند وکالت، فصل سیزدهم شؤون محتسب یا ضابط قضایی که امروزه مامور انتظامی خوانده می شود.

فن سوم راه ها و ابزارهای اثبات و احراز بزه است که دارای هفت فصل است.

فصل نخست علم قاضی و اینکه آیا قاضی می تواند به علم خود عمل کند یا خیر؟ به ویژه اگر علم او مخالف شهادت شهود و مدارک دیگر باشد.

فصل دوم درباره بینه و شرایط و اوصاف آن است چرا که بسیاری از اوصافی که برای قاضی آمده اند در شاهد و گواه نیز شرط شده اند، مانند عقل، پاکزاد بودن، بلوغ، رشد، ذکورت، حریت، اسلام، ایمان، عدالت، دقت ضبط، و سلامت حواس که همگی در شاهد نیز شرط هستند. در ذیل این فصل از شهادت بانوان و تعارض بینه ها با هم نیز گفتگو می شود.

فصل سوم درباره احکام و فرآیند شهادت است

فصل چهارم درباره یمین و قسامه است

فصل پنجم درباره اقرار است که گاه برای آن کتاب جدایی در برابر کتاب شهادات به نام کتاب الاقرار نگاشته می شود

فصل ششم قرعه که از راه های احراز یا یا از راه های چاره کردن معضل دانسته شده است

فصل هفتم راه ها و ابزار گوناگون کشف حقوق، جرائم و یا تشخیص موضوعات است مانند اثبات نسب با آزمایش های پزشکی و اینکه آیا نتیجه آزمایشات علمی حجیت شرعی دارند یا خیر