درس خارج فقه آیت‌الله نوری

موضوع: تشخیص اوقات/مواقیت الصلاة

اولین مسئله ای که امروز مورد بحث است مسئله جمع بین صلاتین می باشد، ما قائلیم نماز ظهر و عصر و همچنین مغرب و عشاء دارای وقت مخصوص و مشترک وسیعی هستند لذا ما بحثی از این جهت که در وقت مشترک بین ظهر و عصر یا مغرب و عشاء جمع کنیم و یا پشت سر هم بخوانیم نداریم ولی عامه در اوقات صلاة خیلی با ما فرق دارند زیرا آنها نماز ظهر و عصر و همچنین مغرب و عشاء را متباین الاوقات می دانند و کلا قائل به وقت مشترک نیستند پس این یک مسئله بسیار مهمی بین ما و عامه است و این بحث یک بحث ریشه ای می باشد.

صاحب وسائل دو باب در این رابطه منعقد کرده؛ اول باب 31 از ابواب مواقیت الصلاة که عنوانش این است "باب جواز الجمع بین الصلاتین فی وقت واحد جماعة و فرادی لعذر" ، دوم باب 32 از ابواب مواقیت الصلاة که عنوانش این است "باب جواز الجمع بین الصلاتین لغیر عذر ایضا" .

این بحث در شرایع و جواهر و قواعد و مفتاح الکرامه نیست و اما علامه در تذکره اینطور فرموده:« البحث السادس : في الجمع.

مسألة ٦٦ : قد بيّنا فيما سلف أن لكل من الظهر والعصر وقتين : مختص ومشترك ، فالمختص بالظهر من زوال الشمس إلى قدر أدائها ، وبالعصر قدر أدائها في آخر الوقت ، والمشترك ما بينهما ، وللمغرب والعشاء وقتين فالمختص بالمغرب قدر أدائها بعد الغروب ، وبالعشاء قدر أدائها عند الانتصاف ، والمشترك ما بينهما فلا يتحقق معنى الجمع عندنا ، أما القائلون باختصاص كلّ من الظهر والعصر بوقت ، وكذا المغرب والعشاء فإنّه يتحقق هذا المعنى عندهم.»[1] .

بنابراین از نظر ما جمع بین صلاتین جائز و مسئله بسیار روشن می باشد.

بقیه بحث بماند برای بعد از تعطیلات فاطمیه.

خب و اما
اولا ضمن عرض تسلیت فرارسیدن ایام فاطمیه و سالروز شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها عرض می کنیم طلاب باید به تبلیغ در ایام فاطمیه اهتمام داشته باشند و فاطمیه باید زنده باشد چراکه این فاطمیه است که کربلا پرور و شهیدپرور و مجاهد پرور است، باید از فاطمیه درس بگیریم و طلاب نیز این مکتب ظلم ستیز را باید به عموم مردم بشناسانند. این فاطمیه است كه دفاع از حق را به ما می‌آموزد.

ثانیا مردم فاطمی و عاشورائی ما در تشییع سردار شهید سلیمانی نشان دادند که هنوز جریان شهادت و دفاع از مکتب اهل بیت علیهم السلام در این کشور زنده است و همچنین از فرزندان سپاهی انقلاب اسلامی تشکر می کنیم که با حملات موشکی انتقام سخت از مستکبران را آغاز کردند.

ثالثا در آستانه 19 دی هستیم، این روز در تاریخ انقلاب یکی از ایام الله بسیار مهم است که باید گرامی داشته شود.

در هفدهم دی ماه سال 1356، مقاله ای از احمد رشیدی مطلق در روزنامه اطلاعات بر ضد امام خمینی رضوان الله علیه چاپ شد و وقتی این روزنامه به قم رسید، ما جمع شده و نمی توانستیم در مقابل توهین به امام ساکت باشیم؛ در ابتدا از اساتید و فضلای درجه یک حوزه دعوت کرده و در منزل ما جمع شدند که در مقابل این مقاله چه کاری باید انجام دهیم؟ که در نهایت تصمیم بر این شد که فردا دروس حوزه را تعطیل کرده و حرکتی را در این راستا انجام دهیم.

طلاب و فضلا به خیابان آمده و آخرین منزلی که آمدند، منزل بنده بود و ما نیز وظیفه خودم دانستیم که آنجا صحبت کنیم که آیه 17 سوره رعد در آن سخنرانی قرائت شد.

در آیه 17 سوره رعد آمده است: "خداوند از آسمان آبی فرستاد و از هر درّه و رودخانه ای به اندازه آنها سیلابی جاری شد سپس سیل بر روی خود کفی حمل کرد و از آنچه ( در کوره ها) برای به دست آوردن زینت آلات یا وسایل زندگی، آتش روی آن روشن می کنند نیز کفهایی مانند آن به وجود می آید، خداوند، حق و باطل را چنین مثل می زند، امّا کفها به بیرون پرتاب می شوند، ولی آنچه به مردم سود می رساند ( آب یا فلز خالص ) در زمین می ماند خداوند این چنین مثال می زند".[2]

ما در آن سخنرانی، امام خمینی رضوان الله علیه را به آبی که در این آیه آمده، تشبیه نموده و دشمن را نیز به کف روی آب تشبیه کردیم و در ادامه شعری نیز از اشعار مثنوی معنوی قرائت شد؛

مه فشاند نور و سگ عو عو کند

سگ ز نور ماه کی مرتع کند...

خلاصه ما امام را به ماه و شاه را به سگ تشبیه کردیم و سخنرانی مفصلی کردیم.

عصر جمعه به همراه طلاب و فضلا به صورت راهپیمایی به سمت حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در حال حرکت بودیم که ایادی شاه، جمعیت را به گلوله بست و بنده نیز دستگیر شده و به خلخال تبعید شدم؛ اما این حرکت به اندازه ای با عظمت بود که در تمام شهرها یکی پس از دیگری آغاز شد.

روز 19 دی را باید به خاطر داشت؛ وقتی امام از نوفل لوشاتو به قم آمدند، اول به منزل ما آمده و فرمودند که انقلاب از اینجا آغاز شده است.

این حرکت به اندازه ای عظیم بود که یک به یک شهرها قیام کردند و بنده نیز شعری در این رابطه سرودم:

ز هر سو انفجار آید    صدای انزجار آید

خزان رفت و بهار آید    هدف نزدیک می‌گردد

تنور خشم این ملت    طنین لعنت و نفرت

گرفته اوج و هم وسعت    هدف نزدیک می‌گردد

نماند این نظام آخر    کند ملت قیام آخر

بگیرد انتقام آخر    هدف نزدیک می‌گردد

ز «قم» آغاز شد طوفان    کند تا شاه را بنیان

شود آسوده تا ایران    هدف نزدیک می‌گردد

شعار مسجد اعظم    بود هر زخم را مرحم

زند کاخ ستم بر هم    هدف نزدیک می‌گردد

روان شد جوی خون در قم    به ناحق کشته شد مردم

ولی خون‌ها نگردد گم    هدف نزدیک می‌گردد

خیابان ارم پر خون    صفائیه شده جیحون

تمام چهره ها گلگون    هدف نزدیک می‌گردد

همه کشور تلاطم شد    به پشتیبانی از قم شد

به فکر یک تهاجم شد    هدف نزدیک می‌گردد

دلاور مردم تبریز    بسوزاندند رستاخیز

که هان ‌ای ‌زاده چنگیز    هدف نزدیک می‌گردد

قیام یزد خونین بود    برای یاری دین بود

بسی شایان تحسین بود    هدف نزدیک می‌گردد

مجاهد مردم قزوین    همه با مشت پولادین

قیامشان برای دین    هدف نزدیک می‌گردد

منور مردم تهران    ببسته حجره و دکان

ز غیض و خشم چون شیران    هدف نزدیک می‌گردد

ز غیض و غم روز و شب    شعار مرگ زا بر لب

تو گویی کرده تهران تب    هدف نزدیک می‌گردد

مجاهد مردم شوشتر    زده بر قلب شهر نش‌تر

به امید دل خوش‌تر    هدف نزدیک می‌گردد

رقیب ختم کرمانشاه    رسید از آمیان تا ماه

که هان ای ظالم گمراه    هدف نزدیک می‌گردد

ورامین پیشتاز آمد    به جرأت همتراز آمد

ز قدرت سرفراز آمد    هدف نزدیک می‌گردد

طنین غیض اصفهان    به پا کرده عجب طوفان

کُند کاخ ستم ویران    هدف نزدیک می‌گردد

قوی مردان شیرازی    به سان لشکر تازی

گذشت آن خیمه شب بازی    هدف نزدیک می‌گردد

مجاهد مردم مشهد    بسی دیده ستم بی‌حد

ز غیض و خشم می‌جوشد    هدف نزدیک می‌گردد

صدا بر خواست از ایلام    که هان ای گرگ خوناشام

مزن دیگر دم از اسلام    هدف نزدیک می‌گردد

مجاهد مردم سنقر    به دست هر یکی آجر

ز غیض و غم دل‌ها پر    هدف نزدیک می‌گردد

خمین آن شهر خشم آلود    کند طاغوت را نابود

ز کاخ شَه درآورد دود    هدف نزدیک می‌گردد

مجاهد مردم گرگان    به قصد رزم پا کوبان

شعار مرغزار جویان    هدف نزدیک می‌گردد

اسیر دست جلادم    نشانه دست صیادم

ولی از کار خود شادم    هدف نزدیک می‌گردد

قرین شهر خلخالم    مکن با من که بدحالم

ز کار خویش خوشحالم    هدف نزدیک می‌گردد

هر آنچه گفته‌ام حق بود    جواب حرف مطلق بود

ز حرف یار مشتق بود    هدف نزدیک می‌گردد

جهاد ما بُود دائم    نبرد خصم شد لازم

خمینی می‌شود حاکم    هدف نزدیک می‌گردد...

الحمدلله تعالی این نظام اسلامی بوجود آمده و تا امروز ادامه داشته و ما باید از این نظام که مردم برای آن جان و خون داده اند محافظت کنیم تا ظهور امام عصر علیه السلام.