درس خارج فقه استاد سید کاظم مصطفوی

موضوع: كتاب الصلاة/شرائط لباس المصلي /مرور مستحبات و مکروهات لباس مصلی

مکروهات و مستحبات لباس مصلی:

نتیجه بحث در باره‌ی مکروهات و مستحبات از حیث اعتبار این است که نصوصی داریم در باره‌ی مکروهات و مستحبات لباس مصلی که مدرک و مستند آن در کتاب وسائل، باب 17 تا باب 64 آمده است. هم‌چنین کتاب مکارم الاخلاق با نقل و اسناد محقق طبرسی، صاحب کتاب احتجاج، منبع کاملی برای آن است.

مدرک بعدی این مکروهات و مستحبات شهرت است که شهرت برای یک امر مکروه و مستحب از باب قاعده تسامح دست ما را می‌گیرد و این مکروهات و مستحباتی که در کتاب عروه است یا مستندات روایی دارد یا شهرت فقهائی دارد. در مجموع ما از این بحث می‌توانیم با استناد به شهرت‌ها و روایت‌ها فارغ البال شویم که مستندات آن از این دو پنجره به دست می‌آید و مشکل خاصی نداریم.

مکروهات در یک نگاه:

اولین مورد این است که لباس سیاه در نماز مکروه است به استثنای خف و عمامه و کساء و هر چه پر رنگ تر باشد کراهتش شدید است. لباس رنگ شده هم کراهت دارد.

دومین مکروه ساتر واحد نازک است. مکروه سوم نماز خواندن مرد در یک شلوار است و برای زنان صلاة در ثوب واحد مثل یک چادر که تمام بدن را بپوشاند. چهارمین مورد قرار دادن شلوار روی پیراهن. پنجمین مورد توشح است که شبیه انداختن لباس احرامی است. ششمین مورد عمامه‌ی بدون سدل (آویزان کردن قسمتی از عمامه) و تحت الحنک است.

هفتمین مورد اشتمال الصماء است که رداء یا عبا را زیر بغل قرار دهد و طرف دیگر را روی شانه قرار دهد.

هشتمین مورد کمر بند بستن است.

نهمین مورد نقاب و بستن جلوی دهن است که اگر مانع از قرائت شود مبطل است و اگر نشود مکروه است.

موارد دیگر: همراه داشتن آهن برنده مثل چاقو، انگشتر همراه با تصاویر، بستن قبا با دکمه‌های زیاد، نماز در لباسی که دکمه‌هایش باز است و در معرض کشف عورت قرار گیرد، لباس شهرت به شرط این که به حد حرمت نرسد یا بگوییم لباس شهرت در اصل حرمتی ندارد، ثوب کسی که از نجاست اجتناب نمی‌کند بخصوص شارب خمر و متهم به غصب، جامه‌ی که دارای تماثیل باشد، لباسی مخلوط به ابریشم در صورتی که مستهلک باشد، نمازخواندن با لباس اختصاصی کفار و اعداء دین، ثوب چرکین، نماز با لباس درست شده از اجزای سنجاب، کفشی که روی پا را بپوشاند و ساق را نپوشاند و اگر بپوشاند خف می‌شود و اشکالی ندارد، لباسی که موجب تکبر شود و برای انسان غرور آفریند، پیران لباس جوانان را در حال نماز بر تن کنند، پوستی که از طائفه‌ی گرفته شده باشد که آنها حلیت جلد محرم الاکل را به وسیله‌ی دباغی اعلام می‌کنند و دباغی را مطهر می‌دانند چون امکان دارد پوست محرم الاکل باشد، نماز در نعلی از پوست حمار، لباس تنگ چسپیده به بدن که برجستگی‌های بدن معلوم شود، نماز با خضاب قبل از شستن آن، همراه داشتن درهمی که بر آن صورت ذی روح کامل است، دستش را داخل جیب کند که جیب پاره باشد و دست به پوست بدن برسد، همراه داشتن چیزی که نماز در آن تمام نیست ولی نجس است مثل انگشتر، قلنسوه و ...، نماز خواندن با لباسی که کنار پوست یا وبر ارنب بوده است و احتمال التصاق وجود داشته باشد.

مستحبات:

عمامه با تحت الحنک، رداء، تعدد الثیاب، پوشیدن سراویل، پنبه‌ی بودن لباس، سفید بودن لباس، عقیق، نعل عربی، پوشاندن سر، استعمال طیب، نقی بودن لباس، پوشیدن زن قلاده خوش را.

روایت اخلاقی با سند فاطمیات:

فاطمة المعصومة بنت موسی بن جعفر از فاطمه بنت امام صادق، از فاطمه بن امام باقر، از زینب کبری از فاطمه زهرا (س) نقل می‌کنند که حضرت زهرا (س) فرمود: پدرم در معراج سه کتیبه را در قائمه‌ی عرش الهی دید: لا اله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله.

این حدیث در منابع ابناء عامه هم آمده است و بین الفریقینی است. شهادت ثالثه اشهد ان علیا ولی الله مصدر فریقینی دارد و به تعبیر ملا صدرا ریشه‌ی عرشیه دارد که در قائمه‌ی عرش الهی آمده است اشهد ان علی ولی الله. در باره‌ی شهادت ثالثه استحباب آن هم قابل التزام است؛ لذا گفته می‌شود:

ای جوان رهبر تو کیست از آن شاه بگو اشهد ان علیا ولی الله بگو