درس الفائق استاد محسن مرتضوی

موضوع: فصل ششم/ادله ی امضاء /دلیل 4و5و6

بحث ما در فصل ششم بود واینکه ادله ی امضاء آیا سیره محقق در خارج را امضاء می کنند یا ملاک وارتکازی که پشتوانه آن است را نیز امضا می کنند.

4. دلیل استحاله نقض غرض: اگر بپذیرفته شود که نقض اغراض الزامیه شارع حتی در عصور متاخره بر معصوم قبیح است، بنابراین سکوت معصوم نسبت به سیره عقلاییه خلاف واقع و همچنین نسبت به ارتکازات عقلاییه که در آینده تبدیل به سیره‌های خلاف شرع خواهد شد، نقض غرض محسوب می‌شود. پس این دلیل شامل امضاء سیره عقلاییه و ارتکازات عقلاییه می‌شود.

5. دلیل قاعدۀ لا ضرر: دلیل قاعده لاضرر، فقط اختصاص به ضررهای عرفی محقق شده در خارج ندارد بلکه شامل امری که در ارتکاز عقلاییه، ضرر به حساب می‌آید نیز می‌شود، مثل اینکه عقلا در ارتکازاتشان حیازت را سبب ملکیت می‌دانند پس منع شدن از ترتیب آثار ملکیت را ضرر عرفی به حساب می‌آورند. بنابراین دلیل قاعده لاضرر شامل این قسم نز می‌شود و دائره سعه و شمول این دلیل اعم از ضررهای محقق شده در خارج و ارتکازات عقلاییه می‌شود.

6. دلیل ظهور حالی: مقام تشریع و ابلاغ احکام الهی برای معصوم است. بر این اساس وظیفه تغییر و تصحیح سیره‌های باطل و خلاف واقعِ مردم و ارتکازات باطل آنان نیز بر عهده معصوم می‌باشد، بنابراین سکوت معصوم، ظهور حالی در رضایت و تایید سیره‌های عقلاییه محقق در خارج و ارتکازات عقلاییه خواهد داشت و تبعاً دائره شمول این دلیل أوسع خواهد بود و اختصاص به سیره‌های موجود در خارج ندارد.