درس الفائق استاد محسن مرتضوی

موضوع: سیره عقلاییه/فصل پنجم /مناقشه در دلیل سوم

بحث ما در ادله ی ناهیه عمل به سیره عقلاییه بود که دلیل سوم را گفتیم وتقریب آن را بیان کردیم ومناقشه آن را بیان می کنیم.

مناقشه:

اینکه مراد از فقره «ان اللّه سکت عن اشیاء» عدم جعل تکلیف در مقام ثبوت و واقع است یعنی این اشیاء و امور در واقع حکمی برای آنها جعل نشده است به قرینه روایات مشابه به این مضمون «عفا لکم عن اشیاء» لذا اصلا در این روایت سکوت شارع در مقام اثبات و خارج در مقابل سیره عقلاییه مراد نیست تا بعد این بحث مطرح شود که آیا سکوت امام علیه السلام در مقام اثبات و خارج دلالت بر رضایت می‌کند و یا دلالت بر ردع از سیره؟ چون مراد از سکوت ،عدم جعل تکلیف در مقام ثبوت است.

نکته:

اگر این ادله تمام باشد در مورد سیره ی مستحدثه نیز تمام می باشد ومناقشه آنجا نیز اینجا وارد است. بله یکی از اشکالات ما به آیات این بود که اطلاقات در آنها کفایت نمی کند در نهی و ردع از سیره مستحدثه.قبلا گفتیم اطلاقات در ردع از سیره مستحدثه ویا قائل به تفصیل شدیم که اگر راسخه باشد اطلاقات کفایت نمی کند ولی اگر راسخه نباشد به طوری که عمل به خلاف آن مستنکر عرفی باشد اطلاقات کفایت می کند.پس بنابر کفایت عموم و اطلاق در ردع از سیره مستحدثه مطلقا یا حداقل در جایی که راسخه نباشد به طوری که عمل به خلاف آن مستنکر عرفی باشد این مناقشه ی اطلاق وعموم وارد نمی شود والا مناقشات دیگر وارد است.

حصیله بحث این فصل:

گفتیم سه دلیل ناهیه سیره داریم اما در همه اشکالاتی شد وقبول نکردیم.بله اگر سیره بر عمل به غیر علم بود و راسخه ومستمره نباشد مثل غیر خبر ثقه،وآیات مختص به اعتقادات نباشد،یمکن که بتواند رادع آن سیره باشد اما در خبر ثقه نمی تواند.وهمچنین سیره ی مستحدثه هم اگر راسخه نشده باشدبه طوری که عمل به خلاف آن مستنکر عرفی نباشد آیات می تواند رادع باشد.