درس الفائق استاد محسن مرتضوی

موضوع: تتمه بحث/دلیلی که رادع سیره عقلاییه /مقام سوم

بحث ما درفصل چهارم به مقام سوم رسید که آیا برای ردع سیره عقلاییه خصوصا در جایی که راسخه ومستحکمه باشد یک دلیل رادع ومانع ظهوری کفایت می کند ؟در لابلای بحث گذشت که غرض اگر صرف عدم عدم رضایت باشد یک دلیل کافی است.

مقام سوم: کفایت صرف وجود رادع یا لزوم تعدد و تأکّد در دلیل رادع

بحث در مقام سوم این است که آیا صِرف وجود یک دلیل رادع برای ردع و منع از سیره عقلاییه کفایت می‌کند یا اینکه دلیل رادع باید متعدد و موکّد باشد؟ دو نظریه وجود دارد:

نظریه اول: کفایت صرف وجود دلیل رادع

دلیل بر این نظریه همان طور که در بحث قبلی مطرح شد مبنای دوم در غرض و هدف شارع از ردع می‌باشد، بدین بیان که چون غرض شارع از منع و ردع نسبت به سیره عقلاییه اعلام موقف و نظر خود می‌باشد، لذا صِرف وجود دلیل رادع برای اعلام عدم رضایت از سیره عقلاییه کافی بوده و تعدد و تأکد در دلیل رادع لازم نیست. نظر برگزیده همین نظریه است.

نظریه دوم: لزوم تعدد وتأکّد در دلیل رادع

دلیل بر این نظریه همان مبنای اول در غرض شارع از ردع می‌باشد که در بحث قبلی بیان شد، به این تقریب که دلیل رادع اگر بخواهد تاثیر گذار باشد و روش و سلوک عرف و عقلا را در خارج تغییر دهد باید مناسبت با سیره از لحاظ استحکام و قوت داشته باشد، لذا اگر سیره عقلاییه، راسخ و مستحکم باشد صرف وجود یک دلیل رادع کفایت در ردع نخواهد کرد بلکه باید دلیل رادع متعدد و موکّد باشد. ولی همان طور که قبلاً بیان شد آنچه وظیفه شارع در مقام جعل قانون است همان اعلام نظر و موقف خود بوده که با یک دلیل رادع بر اینکه من این سیره را قبول ندارم نیز این مهم محقق می‌شود.