درس الفائق استاد محسن مرتضوی

موضوع: شرایط دلیل رادع/تاثیر سیره مستحدثه بردلیل رادع /توضیح بحث

اگر سیره مستحدثه آن دو شرط مذکور در سیره معاصر برای تصرف در ظهور را نداشته باشد نمی‌تواند تصرف در ظهور دلیل رادع نماید، در نتیجه موضوع بحث در سیره مستحدثه‌ای است که آن شرائط را دارا باشد. در این مورد بحث و اختلاف واقع شده که آیا سیره مستحدثه می‌تواند مانع انعقاد ظهور در خطاب و دلیل شرعی شود یا چنین صلاحیتی ندارد؟

آیا سیره مستحدثه می تواند درظهورخطابات تاثیر بگذارد؟در این رابطه سه نظریه وجود دارد:

ـ نظریه اول: عدم تأثیر سیره مستحدثه در ظهورات

سیره مستحدثه نمی‌تواند هیچ تاثیری در خطابات شرعیه و ظهور دلیل رادع بگذارد چون ظهور خطابات شرعیه در عصر خود منعقد و تمام شده است و سیره مستحدثه صلاحیت برای انقلاب و تغییر ظهورِ منعقد شدۀ در سابق را ندارد.

_ نظریه دوم: تاثیر سیره مستحدثه در ظهورات و تصرف در آن سیره مستحدثه به طور مطلق می‌تواند در ظهور خطابات شرعیه و دلیل رادع تصرف نماید و ظهورات آنها را از بین ببرد.

ـ نظریه سوم: تفصیل بین سیره مستحدثه راسخه که لسان إستنکاری دارد و غیر آن

اگر سیره مستحدثه راسخ و مستحکم باشد به نحوی که عرف خلاف آن را امر مستنکر و قبیح بشمارد و قابل صدور از متکلم حکیم نداند،در این فرض ظهور در دلیل رادع منعقد نمی‌شود و این سیره مستحدثه کذاییه قرینه بر تصرف در ظهور خواهد شد و اگر سیره مستحدثه این چنین نباشد نمی‌تواند در ظهور دلیل رادع تاثیر بگذارد.وبه ظاهر این نظریه را قبول کردند ودر سایر ظهور جاری می شود.

نکته :گفتیم اگر دلیل رادع ظهور داشته باشد،بناء عملی عقلا بر عمل به آن است .بله اگر سیره مانع از شکل گیری ظهور دلیل شود عقلا سیره را مقدم می کنند وظهور را کنار می گذارند.