درس الفائق استاد محسن مرتضوی

موضوع: طرق احرازعدم ردع/جریان وعدم جریان دوطریق درسیره مستحدثه /توضیح واشکال آن

بحث درطرق احراز عدم ردع از سیره بود که گفتیم از دو راه می توان آن را ثابت کردیکی عدم الوصول ودیگری عدم البدیل برای سیره

این سوال مطرح می‌شود که آیا دو طریق عدم وصول و عدم تحقق بدیل سیره برای احراز عدم ردع نسبت به سیره‌های عقلاییه مستحدثه هم کارایی دارد یا خیر؟ برای جواب این سوال توجه به دو مقدمه لازم است:

مقدمه اول: برخی گفته‌اند برای ردع از سیره‌های مستحدثه نیازی به این دو طریق نیست بلکه موقف شارع بخاطر عمومات و اطلاقات ادله نسبت به سیره‌های مستحدثه روشن است، به این بیان که اگر سیره مستحدثه موافق اطلاقات و عمومات بود رضایت و تایید نسبت به آن احراز می‌شود و در صورت مخالفت با اطلاقات و عمومات، ردع و منع نسبت به آن احراز خواهد شد، لذا نیازی به طرق دیگر نیست. ولی همان طور که در مباحث قبلی بیان شد در اینکه عمومات و اطلاقات کفایت برای ردع از سیره عقلاییه می‌کند اختلاف نظر وجود دارد و قول به عدم کفایت اطلاقات برای ردع در آن مبحث تقویت گردید. بنابراین نیاز به بحث از کارایی این دو طریق نسبت به سیره‌های مستحدثه وجود دارد.

مقدمه دوم: ،سیره مستحدثه دارای اقسامی است: سیره‌ای که منشأ آن در عصر معصومین نیز وجود داشته است و سیره‌ای که منشأ آن امر حادثی است که در عصر معصومین نبوده است و هریک از این دو قسم نیز گاهی أمارات و نشانه‌های تحقق آن در آینده وجود داشته یا معصومین به تحقق آنها خبر داده‌اند و گاهی نیز چنین نبوده است، پس سیره‌های مستحدثه به چهار تقسیم می‌شود.

تقریب اولِ عدمِ وصول نسبت به سیره‌های مستحدثه نیز قابل تطبیق است بدین بیان که اگر سیره مستحدثه، مستحکم و عام البلوی باشد و معصوم می‌داند (از راه تحقق نشانه‌های سیره در عصر خود یا با علم غیبی) که در صورت عدم ردع و نهی، چنین سیره‌ای در آینده محقق خواهد شد، باید طوری ردع و نهی خود را از لحاظ کمیت و کیفیت اعلام کند تا به نسلهای آینده برسد، پس می‌توان از عدم وصول ردع و نهی، عدم صدور واقعی ردع نسبت به سیره عقلاییه مستحدثه را اثبات نمود.

اشکال:سیره وقتی زمان معصوم نبوده ودرآینده می خواهد به وجود بیاید دیگه تکرار لازم نداره .

جواب:گرچه الان نیست ولی اگر معصوم خبر دارد که در آینده به وجود می آید باید آنقدر باید ردع کند تا سیره در آینده محقق نشود

همچنین تقریب دوم عدم وصول را نیز می‌توان نسبت به سیره‌های مستحدثه تطبیق نمود ب این بیان که اگر معصوم از سیره مستحدثه ردع و نهی نماید یا از تحقق آن در آینده خبر دهد، چون امر غریبی به نظر می‌رسد به طبیعت حال موجب سوال و پرسش مردم شده و در روایات و اخبار این امر منعکس می‌گردد، پس می‌توان از عدم انعکاس در اخبار و روایات، عدم ردع نسبت به سیره عقلاییه را احراز نمود.