درس الفائق استاد محسن مرتضوی

موضوع: طرق احراز عدم ردع/طریق اول /عدم وصول

بحث ما درطرق احراز سیره ی عقلاییه بحث صغروی بود وبه مقام دوم که طرق احراز عدم ردع از سیره است، رسید

حجیت و اعتبار سیره عقلاییه مشروط به عدم ردع و منع از طرف شارع است، حال بحث در این واقع می‌شود که چگونه میتوان احراز نمود که از سیره عقلاییه ردع و منعی نشده است، در این زمینه طرقی مطرح شده که به بررسی آن می‌پردازیم:

عدم وصول ردع و منع نسبت به سیره عقلاییه مستحکمه و راسخه می‌تواند دلیل بر عدم صدور ردع واقعی از جانب شارع مقدس باشد، دو تقریب برای آن بیان شده است:

تقریب اول: ردع از سیره عقلاییه باید مناسب با قوت و استحکام سیره داشته باشد، مثلاً ردع و منع کردن معصوم (ع)از عمل شخصی در مقابل او ممکن است به دست ما نرسد ولی اگر سیره عقلاییه مستحکم و راسخه در جامعه شکل بگیرد و معصوم نسبت به آن رضایت نداشته باشد، ردع ایشان باید مناسب با قوت و استحکام سیره عقلاییه باشد؛ یعنی طوری از لحاظ کیفیت و کمیت از آن ردع نماید تا آن ردع و نهی در اخبار و روایات منعکس شده و به دست مردم و نسل‌های آینده برسد. لذا وقتی در قبال سیره عقلاییه مستحکمه ردع و منعی واصل نشود، از عدم وصول، عدم صدور واقعی ردع و نهی کشف می‌شود.

تقریب دوم: اگر گفته شود شارع برای ردع از سیره عقلاییه می‌تواند اکتفاء به ردع واحد نماید( یعنی تعدد و تأکید لازم نیست)، طبیعت امر إقتضاء می‌کند که ردع و منع شارع از سیره عقلاییه رایج، موجب تردید و سوال برای مردم شود و این خود موجب کثرت سوال از ائمه: گشته و چنین امری در روایات و اخبار منعکس می‌شد پس می‌توان از عدم وصول ردع و نهی، عدم صدور واقعی نهی و ردع را کشف نمود.