درس الفائق استاد محسن مرتضوی

موضوع: طرق احراز سیره/طریق1و2و3 /توضیح طرق

بحث صغروی است که دردو مرحله باید بحث شود مرحله اول احرازسیره معاصرخودمان ودر مرحله دوم احراز اتصال سیره به زمان معصوم.

مقام اول: طرق احراز سیره که در دو مرحله مطرح می‌گردد:

بحث اول در این است که سیره مستحدثه و معاصر چگونه احراز می‌شود مثلاً امروزه سیره و سلوک عقلاییه در خارج و جامعه چگونه است؟ چهار طریق برای احراز سیرۀ معاصر گفته شده است:

در اکثر موارد بررسی و تتبع و استقرای روش و سیره عقلا در خارج موجب اطمینان و قطع به سیره و سلوک عقلاییه خواهد شد، چون وقتی که عقلا با تمام اختلاف سلیقه در مورد خاصی موقف و سلوک واحدی دارند کشف می‌شود که این به جهت خصوصیت مشترک و منشأ عقلایی واحدی است که موجب سیره و سلوک عقلاییه در جامعه گردیده است. اگر این تتبع و استقرای خارجی موجب قطع و اطمینان شود این طریق، حجیت و اعتبار دارد.

اگر انسان موضوع و مساله‌ای را بر وجدان و ارتکاز خود عرضه دارد و ببیند که در مقابل آن موقف خاصی اخد می‌نماید ولی این موقف ربطی به نظر و سلیقه ی او و حالات و ویژگیهای زمانی و مکانی ندارد، می‌تواند در ذهن خود این تحلیل را نماید که این موقف و موضع، شخصی نبوده بلکه عقلایی و عام می‌باشد و بدین وسیله سیره عقلاییه در خارج احراز می‌شود البته به شرطی آنکه مسأله از موضوعات عام البلوی بوده و مانعی از تحقق موقف عملی و سیره برای عقلا وجود نداشته باشد ولی برای احراز سیره خاصه نیاز به این دوشرط نیست.

3) ضرورت و نیاز اجتماعی به سیره عقلاییه:

اگر موضوع سیره عقلاییه از اموری باشد که مورد نیاز و ضرورت اجتماعی است به طوری که اگر نباشد موجب اختلال نظام خواهد شد می‌توان با وجود همین ضرورت و نیاز اجتماعی، سیره عقلاییه را احراز نمود، همانند قاعده ید (اینکه ید اماره بر ملکیت است به طوری که اگر چنین نباشد اختلال نظام پیش خواهد آمد.)اصلا اختلال نظام می تواند امری باشد که به وسیله آن حکم شرعی مستقیما کشف کرد.