درس خارج فقه استاد سیدعبدالهادی مرتضوی

مسئله 11: «الأجنبيتان إذا وجدتا تحت إزار واحد مجردتين عزرت كل واحدة دون الحد‌، و الأحوط مائة إلا سوطا».[1]

اگر دو اجنبی زیر یک پوشش خوابیده باشند و عریان هم باشند، هر یک از آنها تعزیر (به مقدار کمتر از حد) می شوند، الا اینکه مرحوم امام می فرمایند احوط 99 تازیانه می باشد و این بحث را قبلا مفصلا بررسی کردیم و اینجا هم همان ادله باید جاری شود و روایت مختص به باب مساحقه نداریم و باید تعزیر شوند و تعزیر هم با توجه به نظر حاکم از 30 تازیانه تا 99 تازیانه است البته قبلا هم گفتیم روایات معتبره ای داریم که 99 ضربه را می گوید و احتیاط هم همین است، پس حکم تعزیر است.

مسئله 12: «إن تكرر الفعل منهما و التعزير مرتين أقيم عليهما الحد، و لو عادتا بعد الحد فالأحوط التعزير مرتين و الحد في الثالثة، و قيل تقتلان، و قيل تقتلان في التاسعة أو الثانية عشر، و الأشبه ما تقدم».[2]

می گویند اگر مساحقه تکرار شود و هر بار هم تخلل تعزیر صورت بگیرد، یعنی یک بار مساحقه انجام بدهد و تعزیر شود و بار دوم انجام داد و تعزیر شد و همین تکرار شد، در مرحله سوم یا چهارم بعد از تکرار و تعزیر شدن، آیا حد می خورد یا کشته می شود؟

در اینجا فروض و اقوالی در مسئله وجود دارد:

قول اول: اگر بعد از هر مساحقه ای تعزیر شد، بعد از دوبار تعزیر شدن، بار سوم، حد بر او جاری می شود و صد تازیانه می خورد. این قول را اکثر فقها، از جمله حضرت امام در تحریر انتخاب کرده اند و دلیل این قول اجماع است بنا بر آنچه که صاحب جواهر فرموده است.[3]

نکته: این اجماع، اجماع تمامی نمی باشد و مخالف هم وجود دارد و مخصوصا که صحیحه ابی خدیجه هم مخالف این اجماع است.

قول دوم: بعد از دوبار مساحقه و اجرای حکم (چه تعزیر و چه حد)، در مرحله سوم کشته می شود. این نظریه را جماعتی از جمله مرحوم آقای خویی در تکمله[4] فرمودند، بخاطر چند روایت:

منها: صحیحه یونس که قبلا خواندیم: «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ يُونُسَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الْمَاضِي ع قَالَ: أَصْحَابُ الْكَبَائِرِ كُلِّهَا إِذَا أُقِيمَ عَلَيْهِمُ الْحَدُّ مَرَّتَيْنِ قُتِلُوا فِي الثَّالِثَة»؛[5] این روایت مطلق است و دلیلی بر تقیید آن نیامده و مراد از حد هم، اعم از تعزیر و حد است.

منها: معتبره ابی خدیجه: «مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ ابْنِ أَبِي هَاشِمٍ عَنْ أَبِي خَدِيجَةَ عَنْ أَبِي‌ عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَيْسَ لِامْرَأَتَيْنِ أَنْ تَبِيتَا فِي لِحَافٍ وَاحِدٍ إِلَّا أَنْ يَكُونَ بَيْنَهُمَا حَاجِزٌ فَإِنْ فَعَلَتَا نُهِيَتَا عَنْ ذَلِكَ وَ إِنْ وُجِدَتَا مَعَ النَّهْيِ جُلِدَتْ كُلُّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا حَدّاً حَدّاً فَإِنْ وُجِدَتَا أَيْضاً فِي لِحَافٍ جُلِدَتَا فَإِنْ وُجِدَتَا الثَّالِثَةَ قُتِلَتَا».[6]

در این روایت می گوید اگر دو خانم زیر یک پوشش باشند و بین آنها چیزی فاصله نشده باشد و از این کار هم نهی شده باشند، هر کدام تازیانه می خورند و اگر بار دوم این کار را کنند، باز هم تازیانه می خورند و اگر برای بار سوم این کار را کنند، به قتل می رسند.

این روایت در ابواب زنا هم وجود دارد.[7]

در این جا صاحب وسائل می گوید، طبق نقل شیخ صدوق در بار چهارم کشته می شود.[8]

مرحوم صاحب جواهر[9] می فرماید سند روایت ابی خدیجه ضعف سندی دارد، چون این روایت به طریق شیخ در تهذیب نقل شده و شیخ می فرماید سالم بن مکرم که ابی خدیجه باشد، ضعیف است[10] و از طرفی مرحوم کشی[11] و نجاشی[12] او را توثیق کرده اند و مرحوم علامه فرموده است از اجلاء است.[13] البته مرحوم شیخ در کتاب دیگر خود او را توثیق کرده است.[14]

تضعیف مرحوم شیخ بر این مبنا است که ابی خدیجه، همان سالم بن ابی سلمه است و یک نفر می باشند و سالم بن ابی سلمه را مرحوم نجاشی[15] و ابن غضائری[16] تضعیف کرده اند.

اشکال: اینها یک نفر نیستند و دو نفر می باشند، در نتیجه روایت معتبره می باشد.[17]

حال اگر به روایت ابی خدیجه عمل شود، باید در مرحله چهارم کشته شود، چون متیقن، همین مرتبه است و نقل شیخ[18] همین است و اگر به این روایت عمل نکنیم و بگوئیم مشهور از این روایت اعراض کرده اند، در مرحله سوم و چهارم باید حکم به تعزیر کنیم.

تا به حال دو قول از اقوال موجود در مسئله 12 بیان شد.

قول سوم و چهارم، ان شاء الله بعد از تعطیلات نوروز بیان خواهد شد.