درس خارج فقه استاد سیدعبدالهادی مرتضوی

مسئله 7: «المجتمعان تحت إزار واحد يعزران إذا كانا مجردين و لم يكن بينهما رحم‌ و لا تقتضي ذلك ضرورة، و التعزير بنظر الحاكم، و الأحوط في المقام الحد إلا سوطا، و كذا يعزر من قبّل غلاما بشهوة، بل أو رجلا.أو امرأة صغيرة أو كبيرة».[1]

نتیجه فرع اول این شد که جمع بین روایات، یعنی طائفه اول و دوم و سوم، این است که حکم به تعزیر کنیم، یعنی حاکم مخیر است در تعداد تازیانه ها بین 30 تازیانه تا 99 تازیانه، همانگونه که قبلا گفتیم تعزیر مقدر ندارد و به دست حاکم است و در اینجا هم، همان را می گوئیم، البته احتیاط بلکه اقوی این است که 99 تازیانه زده شود بخاطر روایات صحیحه موجود در این باب، مانند صحیحه ابان بن عثمان[2] و حریز[3] و غیر آن.[4]

و آنچه که ایشان فرمودند محرم و رحم نباشد، دلیلی ندارد و بیان خواهد شد.

این تمام کلام در فرع اول از مسئله هفتم بود.

اگر شخصی از روی شهوت غلامی (جوان یا بچه) را ببوسد، حاکم می تواند تعزیر کند.

دلیل اول: این عمل، عمل حرام است و تعزیر برای امر محرم می باشد.[5]

دلیل دوم: معتبره طلحة بن زید: «مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَيْدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ قَبَّلَ غُلَاماً مِنْ شَهْوَةٍ أَلْجَمَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِلِجَامٍ مِنْ نَارٍ».[6]

پس نظریه مرحوم امام در فرع دوم تمام است.

جهت چهارم در مسئله هفتم: در این مسئله، چند نکته را تذکر می دهیم که از آن بحث شده است، اما تاکیدا بیان می کنیم.

نکته اول: گفته بودند این دو اجنبی که زیر یک پوشش هستند، محرم نباشند، دلیل آنها روایت سلیمان بود و لکن معلوم شد که این روایت ضعف دارد و دلیلی هم بر این مطلب نیست که محرم نباشند و روایات این حکم (تعزیر) اطلاق دارند و چه محرم باشند و چه نباشند، تعزیر ثابت است.

نکته دوم: فرمودند که این فرد، رحم نباشند، می گوئیم این هم دلیلی ندارد و روایات هم اطلاق دارد و اگر دو نفر زیر یک پوشش باشند، چه رحم باشندو چه رحم نباشند، حکم همین است، مگر اینکه بگویند شهرت فتوائیه داریم که می گوئیم بر حجیت این چنین شهرتی، دلیلی وجود ندارد. پس مقتضای اطلاقات عدم فرق بین رحم و غیر رحم است.[7]

نکته سوم: گفته شده که باید این دو فرد عریان باشند و دلیل آن صحیحه ابوعبیده و صحیحه ابی خدیجه و روایات دیگری است که در این باب وجود داشت و تصریح به این مطلب کرده بود که باید عریان باشند.[8]

در اینجا یک بحث مفصلی بیان شده است که آیا مجرد بودن دو نفر زیر لحاف تعزیر دارد، یعنی دو شرط دارد: 1. زیر پوششی باشند؛ 2. لخت باشند، و یا خیر زیر پوشش بودن، شرط نیست و اگر دو نفر در خانه ای یا اتاقی با هم باشند و لخت باشند، همین حکم به تنقیح مناط جاری است. آیا اگر دو نفر در اتاقی یا خانه ای یا جای خلوتی عریان باشند، تعزیر دارد یا خیر؟

در این رابطه ابتداءا اقوال علماء را ملاحظه می کنیم:

مرحوم حلبی در کافی این گونه دارد: «وجود الرجل و المرأة لا عصمة بينهما في إزار واحد، أو بيت واحد، الى غير ذلك من ضم أو تقبيل فما فوقهما، فيعزرا بحسب ما يراه ولى التأديب من عشرة أسواط إلى تسعة و تسعين سوطا، و كذلك حكم الرجلين في شعار واحد مجردين، و المرأتين كذلك، و الرجل و الغلام في بيت واحد و في شعار واحد مع الريبة على كل حال»[9] ایشان با این عبارت، خانه را ملحق به پوشش می کند.

از این عبارت استفاده می شود که ملاک بودن دو مرد یا دو زن در جای خلوت است و فرق ندارد در خانه باشد یا در اتاق باشد و زیر لحاف و پوشش باشد یا نباشد.

مرحوم علامه در تحریر می فرمایند: «المجتمعان في إزار واحد مجرّدين، و ليس بينهما رحم، يعزّران من ثلاثين سوطا إلى تسعة و تسعين»؛[10] از این فرمایش استفاده می شود که باید این دو فرد زیر یک پوشش باشند و سخنی از خانه یا اتاق نشده است.

مرحوم شهید در لمعه می فرمایند اگر دو مرد یا دو زن، عریان باشند، باید تعزیر شوند و حکم و خصوصیات آن را بیان نمی کند.[11]

مرحوم امام در تحریر، حکم دو مرد یا دو زن را بیان می کنند اما خصوصیات را ذکر نمی کنند.[12]

تا به اینجا کلمات فقهاء را بیان کردیم و توضیح این کلمات در جلسه بعد ذکر خواهد شد.