موضوع: تفسیر موضوعی/سخن چینی و اصلاح ذات البین /تفسیر ایه 88 سوره هود

سخن در اخرین آیه از ایات اصلاح ذات البین بود. در سوره مبارکه هود ایه 88 بیان شده که فرمود :

﴿قالَ يا قوْمِ أَ رَأَيتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلى‌ بيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَ رَزَقَني‌ مِنْهُ رِزْقاً حَسَناً وَ ما أُريدُ أَنْ أُخالِفَكُمْ إِلى‌ ما أَنْهاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُريدُ إِلاَّ الْإِصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَ ما توْفيقي‌ إِلاَّ بِاللَّهِ عَلَيْهِ توَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ أُنيب﴾‌

نکات تفسیری :

نکته اول : گاهی یک جوان اقازاده ای را ترغیب می کنند بر علیه پدرش که اتفاقا پدرش هم از شخصیت ، حرف بزند ؛ اینجا این جوان باید شبیه جناب شعیب پاسخ بدهد و بگوید : او زحمات بسیاری کشیده است و من به پدرم ظلم نمی کنم.

«بینه» در ایه شریفه مقصود چیست؟

خداوند چه بینه ای داده است؟

قول اول : نبوت است. چه بینه ای بهتر از نبوت؟[1]

قول دوم : نشانه و معجزه مثبت نبوت[2]

قول سوم : هدایت الهی به ضمیمه مال فراوان جناب شعیب.[3]

نکته دوم :

رزقنی منه رزقا حسنا ، بعد از این فراز از ایه شریفه یک جمله کم است و یصح السکوت علیه نیست.

آن چه در تقدیر است این است که بعد از اینکه دانستید من بینه دارم و مرزوق به رزق حسن هستم ، باز توقع مخالفت با خدا را از من دارید؟ این نمک نشناسی است که با این دو نعمت ، کفران نعمت کنم.

نکته سوم :

جناب شعیب از فرمول روانشناسی استفاده میکند. شما مردم در برابر نعمت های کوچک ، اهل تشکر هستید ، چگونه توقع دارید من که دو مطلب و نعمت مهم از خدا دریافت کرده ام ، با خدا مخالفت کنم؟

این نکته را باید توجه داشت که ما همیشه جنبه دفاعی نداشته باشیم ، بلکه ما باید اهل حمله و هجوم باشیم اما با قول لین و نرم.

در ایام ماه محرم و عزاداری ، عده ای به هیئات مذهبی حمله میکنند و نقد میکنند با الحان تند و حال آنکه قطعا این نوع بیان ها منفی است.

نکته چهارم :

﴿أنْ أُخالِفَكُمْ إِلى‌ ما ...﴾

ماده مخالفت با فی متعدی می شود. وجه تعدی با الی در این آیه شریفه چیست؟

نکته این است که با یک قول دو هدف داشته است. اینکه آنچه که نهی میکنم ، خودم میل به آن ندارم ، نه تنها انجام نمی دهم ، بلکه میل به منهی عنه ندارم.

در واقع تصور می کردند قوم شعیب که ایشان اهل غرور است ، اما جناب شعیب فرمود من از روی غرور تارک معصیت نیستم ، بلکه هیچ میلی به این معصیت ندارم.