موضوع: تفسیر موضوعی/سخن چینی و اصلاح ذات البین /تفسیر آیه 6 سوره حجرات

سخن در تفسیر آیه 6 سوره مبارکه حجرات بود که یک شان نزول آن بیان شد.

شان نزول اول ولید بن عقبه بود که به دروغ خبر استنکاف بنی المصطلق از پرداخت زکات را به پیامبر صلی الله علیه و اله داد.

نکته لازم در این شان نزول این است که کیفیت إخبار ولید مهم است. انسان باید به ناقل خبر توجه کند و لحن و نحوه خبر را دقت داشته باشد.

این خبر استنکاف از پرداخب زکات را به روش ها و الحان مختلف می تواند ابلاغ کرد.

یک بار انسان میگوید : اینها زکات را ندادند و به هر دلیلی پرداخت نکردند.

تاره می گوید : اینها اصلا اعتقاد به شما و زکات و احکام دین ندارند.

گزارش امتناع بنی المصطلق در خبر ولید چه جایگاهی دارد؟

اگر به نحو اول بوده باشد ، خب حضرت یک شخص دیگر را می فرستند.

اگر به نحو دوم باشد ، این مساله در بنی المصطلق مستلزم ارتداد است.

لذا در فهم مطلب لحن ولید مهم است.

شان نزول دوم :

بعضی معتقدند شان نزول عایشه است در مورد ماریه مادر ابراهیم و همسر پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله. عده ای تصور میکردند که ابراهیم بعد از پیامبر جای ایشان را خواهد گرفت.[1]

عایشه به پیامبر خبر میدهد از قول شخصی دیگر که مردی نزد ماریه می رود و العیاذ بالله با او ارتباط برقرار میکند.

رسول خدا صلی الله علیه و اله به امیرالمومنین علیه السلام دستور میدهد با سلاح به منزل ماریه برو و هر مردی را آنجا دیدی ، گردن بزن.

مولا عرض می کند : تعبدا گردن بزنم ، یا بر اساس مشاهدات عمل کنم؟ (یعنی تحقیق کنم)

رسول خدا صلی الله علیه و اله می فرماید : طبق مشاهدات عمل کن.

مولا به منزل ماریه رفت و مردی قبطی را می بیند. مرد قبطی فرار می کند و از درخت نخل بالا می رود. از درخت پایین می افتد و لباس کنار می رود و می بینند شخصی خنثی است و خصی است.

مولا خبر را به رسول خدا صلی الله علیه و اله می رساند.

رسول خدا قبطی را احضار کرد.

اینجا سوال پیش می آید که چرا مولا فرستاده شد و مشاهدات مولا ملاک شد؟

اگر این کار نمی شد ، اهل بیت و همسران پیامبر لکه دار می شدند.

وقتی قبطی احضار شد ، توضیح داد که شرط غلامی ما ، این است که اخصاء شویم و بعد از اخصاء مجوز خدمت و غلامی داریم.

بعد از این ، پاکی ماریه ثابت می شود.

در این آیه چه طبق شان نزول اول و چه طبق شان نزول دوم ، نقش سخن چینی را بیان میکند.

ولید و عایشه با سخن چینی و شایعه پراکنی در حال ایجاد اختلاف و جنگ و تهمت ناپاکی بودند.

حالا خطاب به مومنین است که مراقب سخن چینان باشید که دنبال اختلاف افکنی هستند و ایجاد نزاع کنند.

لذا توصیه اکید شرع مقدس فحص در مقام شنیدن سخنان سخن چینان است.