موضوع:کتاب النکاح / مسئله 2 / عدم إقتصار النظر على المال و الجمال

مسألة 2: لينبغي أن لايكون النّظر فى إختيار المرأة مقصوراً على الجمال و المال[1] ; فعن النّبى(صلى الله عليه وآله)«من تزوّج امرأة لايتزوّجها إلاّ لجمالها لم يَرَفيها ما يُحبّ و من تزوّجها لمالها لايتزوّجها إلاّ له (هدف فقط مال است) وكلّه اللّه إليه (خدا او را به خودش وا مى گذارد) فعليكم بذات الدّين»[2] بل يختار من كانت واجدة لصفات شريفة صالحة، قد وردت فى مدحها الأخبار فاقدة لصفات ذميمة قد نطقت بذمّها الآثار (روايات)، و اجمع خبر فى هذا الباب ما عن النّبي(صلى الله عليه وآله) انّه قال: «خير نساءكم الولود (با مراجعه به بستگانش معلوم مى شود كه عقيم است يا نه و اولويّت با ولود است نه اينكه واجب باشد)، الودود (با محبّت)، العفيفة، العزيزةُ في أهلها (در خانواده اش داراى شخصيت باشد)، الذليلة مع بعلها (در مقابل شوهر خويش متواضع باشد)، المتبرّجة مع زوجها (زينتش براى شوهرش باشد)، الحصان على غيره (و در مقابل ديگران خود را حفظ كند)، الّتى تسمع قوله و تطيع امره[3] -ألى أن قال- ألا أخبركم بشرار نسائكم؟ الذليلة فى أهلها، العزيزة مع بعلها، العقيم الحقود الّتي لاتتورّع من قبيح، المتبرّجة إذا غاب عنها بعلها الحصان معه إذا حضر، لاتسمع قوله، و لا تطيع أمره، و إذا خلا بها بعلها تمنعت منه كما تمنع الصعبة عن ركوبها، لاتقبل منه عذراً و لاتقيل (تغفر) له ذنباً.[4] و في خبر آخر عنه(صلى الله عليه وآله) «ايّاكم و خضراء الدِّمَن قيل يا رسول اللّه(صلى الله عليه وآله): و ما خضراء الدمن؟ (دِمَن جمع دَمْن به معنى زباله ها است) قال: المرأة الحسناء فى منبت السوء»[5] (زن زيبائى كه در خانواده بد پرورش يافته است).

جمع بندى احاديث: ازدواج سه گونه است: گاهى براى مال، گاهى براى جمال و گاهى براى كمال است كه اولويّت در سوّمى است كه بايد رعايت شود و اگر هر سه باشد بهتر است.

اقسام ازدواج:

ازدواج هفت قسم است:

1- ازدواج شهوى: كه براى هوى و هوس است و فقط جمال زن را ملاك قرار مى دهد اين گونه ازدواج ها گاهى به جاهاى خطرناك مى رسد، چون اساس زيبائى زن است، ممكن است مفاسد زيادى به بار آورد زيرا مرد به آنچه كه مى خواسته نرسيده (لَم يَرَ مايحب) و سرانجام به طلاق منتهى مى شود چون ضامنِ زوجيّت را كه دين و اخلاق است مورد نظر قرار نداده و به جاى آن در زندگى زيبائى را كه امرى است زائل شدنى و ناپايدار مدّ نظر قرار داده است.

2- ازدواج تجارى: در جائى كه شخص به جهت اموال چه بسا با زنى كه جمال هم ندارد ازدواج مى كند، ولى اين چنين ازدواجى هم ضررهاى زيادى دارد، و هم نهايتِ دون همّتى است كه در سايه ثروت همسرش بخواهد زندگى كند، چنين مردى ضعيف و ذليل است و شكست خواهد خورد و چنين مردى كه بدون زحمت اموالى از همسرش بدست آورده، زود هم آن را از دست خواهد داد.

3- ازدواج مقامى: در جائى كه پدر دختر داراى مقام است، اين چنين ازدواجى هم سرانجامش طلاق است و باعث ذليل شدن مرد در مقابل همسر خود خواهد بود.

4- ازدواج سياسى: گاهى سياست منفى و گاهى مثبت است مانند ازدواجهاى پيامبر.

5- ازدواج قومى و تعصّب آميز: مثلاً مى گويند پسرخاله و دختر خاله حتماً بايد با هم ازدواج كنند، در حالى كه هيچ يك از دختر و پسر راضى نيستند. اين ازدواج هم مشكلات زيادى را به دنبال دارد.

6- ازدواج انسانى: طرفين به مسائل مذهبى اهميّت نمى دهند ولى صفات انسانى را مدّ نظر قرار مى دهند كه فى حدّ ذاته خوب است.

7- ازدواج الهى: اين ازدواج هم جنبه انسانى دارد و هم جنبه دينى و به همين خاطر بهترين نوع ازدواج است. درست است كه صفات انسانى ممكن است در بعضى از افراد باشد، ولى اگر متكى به مسائل دينى و ايمانى باشد عميق تر و ضمانت بقاء دارد.

بقى هنا امور:

الامر الاوّل: اين مسائل همان گونه كه در جانب زوجه وجود دارد در جانب زوج هم موجود است يعنى دخترى را كه مى خواهند شوهر دهند اين جهات را بايد در شوهر او رعايت كنند، كه در احاديث هم اشاره به اين معنى شده است:

*... «إذا جاءكم من ترضون خلقه و دينه فزوّجوه إلاّ تفعلوه تكن فتنة فى الأرض و فسادٌ كبير»[6] (شما مفسد فى الأرض مى شويد و جامعه را به فساد مى كشيد).

در ابواب ديگر مى فرمايد: دختر به شرابخوار و سيّئة الخلق ندهيد و اگر بدهيد در واقع او را قربانى مى كنيد.[7] (7)