موضوع: فقه کاربردی/ روش های فقه کاربردی/ اختیارات و ولایت مطلقه فقیه/ اختیارات حکومتی ولی فقیه

اختیارات مطلقه فقیه از کلیدهای حل مسائل مستحدثه است. گفتیم ولایت مطلقه به معنای این نیست ولی فقیه هر کاری را دلش بخواهد بتواند انجام بدهد بلکه به معنای اختیارات معصوم علیه السلام بما انه حاکم علی الناس دارد ولی فقیه نیز دارد. توضیح دادیم به جهت عصمت و علم غیب و ولایت تکوینی امام علیه السلام نیست یعنی اختیاراتی که بما انه معصوم او عالم بالغیب باذن الله او له ولایة تکوینة دارد نیست بلکه از جهت حاکم بودن بر مردم است مبنای این سخن جدا نبودن دین از سیاست است و دین در متن سیاسیت کرد.امام راحل انقلاب خود را با مبنای دین عین سیاست آغاز کرد. امام راحل بارها توضیح دادند که دین به سیاست خط بدهد. لذا باید مراقب بود کسانی در لباس روحانیت هستند در صدد بر گرداندن تز رضاخان هستند.(جدایی روحانیت از سیاست) امام راحل فرمودند اگر موسس حوزه علمیه قم آیت الله عبد الکریم حایری یزدی در زمان ما بود آنچه را انجام دادم انجام می داد. تاسیس حوزه علمیه قم و نگهداشتن آن در زمان رضا خان کمتر از تشکیل جمهوری اسلامی امروز نیست.

بدون شک و تردید یکی از اختیارات امام معصوم علیه السلام اجرای حدود است. گفتیم در این عرصه چند طایفه روایت داریم طایفه اول می گفت اجرای حدود به دست کسی که حکم در دست اوست.

مرسله شیخ مفید

وسائل الشيعة؛ ج‌28، ص: 49

مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ النُّعْمَانِ الْمُفِيدُ فِي الْمُقْنِعَةِ قَالَ: فَأَمَّا إِقَامَةُ الْحُدُودِ فَهُوَ إِلَى سُلْطَانِ الْإِسْلَامِ الْمَنْصُوبِ مِنْ قِبَلِ اللَّهِ وَ هُمْ أَئِمَّةُ الْهُدَى مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ ع وَ مَنْ نَصَبُوهُ لِذَلِكَ مِنَ الْأُمَرَاءِ وَ الْحُكَّامِ وَ قَدْ فَوَّضُوا النَّظَرَ فِيهِ إِلَى فُقَهَاءِ شِيعَتِهِمْ مَعَ الْإِمْكَانِ.[1]

طایفه دوم: روایات دستور پیامبر به اجرای حد

باب انه لا یعفو عن الحدود التی لله الا للامام، به شرط آنکه آن حد با اقرار ثابت شده اما اگر با بینه ثابت شده و چون می تواند عفو کند پس می تواند اجرای حد بکند

وسائل الشيعة؛ ج‌28، ص: 101

مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ عَنِ (الْحُسَيْنِ بْنِ خَالِدٍ) قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع أَخْبِرْنِي عَنِ الْمُحْصَنِإِذَا هُوَ هَرَبَ مِنَ الْحَفِيرَةِ هَلْ يُرَدُّ حَتَّى يُقَامَ عَلَيْهِ الْحَدُّ فَقَالَ يُرَدُّ وَ لَا يُرَدُّ فَقُلْتُ وَ كَيْفَ ذَاكَ فَقَالَ إِنْ كَانَ هُوَ الْمُقِرَّ عَلَى نَفْسِهِ ثُمَّ هَرَبَ مِنَ الْحَفِيرَةِ بَعْدَ مَا يُصِيبُهُ شَيْ‌ءٌ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمْ يُرَدَّ وَ إِنْ كَانَ إِنَّمَا قَامَتْ عَلَيْهِ الْبَيِّنَةُ وَ هُوَ يَجْحَدُ ثُمَّ هَرَبَ رُدَّ وَ هُوَ صَاغِرٌ حَتَّى يُقَامَ عَلَيْهِ الْحَدُّ وَ ذَلِكَ أَنَّ مَاعِزَ بْنَ مَالِكٍ أَقَرَّ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص بِالزِّنَا فَأَمَرَ بِهِ أَنْ يُرْجَمَ فَهَرَبَ مِنَ الْحُفْرَةِ فَرَمَاهُ الزُّبَيْرُ بْنُ الْعَوَّامِ بِسَاقِ بَعِيرٍ فَعَقَلَهُ فَسَقَطَ فَلَحِقَهُ النَّاسُ فَقَتَلُوهُ ثُمَّ‌ أَخْبَرُوا رَسُولَ اللَّهِ ص بِذَلِكَ فَقَالَ لَهُمْ فَهَلَّا تَرَكْتُمُوهُ إِذَا هَرَبَ يَذْهَبُ فَإِنَّمَا هُوَ الَّذِي أَقَرَّ عَلَى نَفْسِهِ وَ قَالَ لَهُمْ أَمَا لَوْ كَانَ عَلِيٌّ حَاضِراً مَعَكُمْ لَمَا ضَلَلْتُمْ قَالَ وَ وَدَاهُ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنْ بَيْتِ مَالِ الْمُسْلِمِينَ.[2]

سند روایت

حسین بن خالد ثقه است اما حسن بن خالد توثیق ندارد.

دلالت روایت

اگر مجرم را در گودال گذشتند برای اجرای حد فرار بکند در گودال می گردانند؟ امام فرمود بر می گردانند و بر نمی گردانند یعنی اگر اقرار کرده و در حال اجرای حد از گودال فرار کند او را بر نمی گردانند ولی حد با بینه بر او ثابت شود او را بر می گردانند. معاز بن مالک نزد پیامبر اقرار به زنا کرد پیامبر دستور به رجم او داد از گوال فرار کرد و در حال فرار زبیر بن عوام با ساق شتری او را زند و مردم به او رسیدند و او را کشتند پیامبر وقتی با خبر شد فرمود چرا رها او را نکرده اید او با اقرار حد بر او جاری شد و فرمودند اگر امام علی در جمع شما بود به گمراهی نمی رفتید پیامبر دیه او را از بیت المال پرداخت کردند. مجرم را با ساق شتر جایز نیست بکشند. در این روایت حکم رجم را پیامبر صادر کرده است.

وسائل الشيعة؛ ج‌28، ص: 102

وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ يُونُسَ عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِي الْعَبَّاسِ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَتَى النَّبِيَّ ص رَجُلٌ فَقَالَ إِنِّي زَنَيْتُ فَصَرَفَ النَّبِيُّ ص وَجْهَهُ عَنْهُ فَأَتَاهُ مِنْ جَانِبِهِ الْآخَرِ ثُمَّ قَالَ مِثْلَ مَا قَالَ فَصَرَفَ وَجْهَهُ عَنْهُ ثُمَّ جَاءَ الثَّالِثَةَ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي زَنَيْتُ وَ عَذَابُ الدُّنْيَا أَهْوَنُ مِنْ عَذَابِ الْآخِرَةِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَ بِصَاحِبِكُمْ بَأْسٌ يَعْنِي جِنَّةً فَقَالُوا لَا فَأَقَرَّ عَلَى نَفْسِهِ الرَّابِعَةَ فَأَمَرَ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ ص أَنْ يُرْجَمَ فَحَفَرُوا لَهُ حَفِيرَةً فَلَمَّا أَنْ وَجَدَ مَسَّ الْحِجَارَةِ خَرَجَ يَشْتَدُّ فَلَقِيَهُ الزُّبَيْرُ فَرَمَاهُ بِسَاقِ بَعِيرٍ فَعَقَلَهُ بِهِ فَأَدْرَكَهُ النَّاسُ فَقَتَلُوهُ فَأَخْبَرُوا النَّبِيَّ ص بِذَلِكَ فَقَالَ هَلَّا تَرَكْتُمُوهُ ثُمَّ قَالَ لَوِ اسْتَتَرَ ثُمَّ تَابَ كَانَ خَيْراً لَهُ.[3]

سند روایت

کلینی از علی بن ابراهیم محمد بن عیسی بن عبید یقطنی است. یونس بن عبد الرحمن است ابان بن عثمان احمر است.فضل بن عبد الملک کوفی و ثقه است.

دلالت روایت

شخصی نزد پیامبر اقرار به زنا کرد بعد از چهار مرتبه اقرار، دستور به رجم او داد. گودالی برای او کندند و وقتی درد سنگ ها را در اجرای حد حس کرد فرار کرد و زبیر او را با ساق شتر در حال فرار زد و کشت. به نظر می رسد این روایت با روایت قبلی یک داستان را روایت می کنند. از این روایت به خوبی استفاده می شود پیامبر به سخت ترین حد که رجم است دستور داد. بنابراین پیامبر ورود در سیاست در این حد کرده است

سئوال- حد رجم در زمان ما جاری می شود؟

پاسخ- اولا،حد جاری می شود اما علنی جاری نمی شود اما چگونه اجرا می شود را نمی دانم. ثانیا، در اجرای حد مصالح را باید رعایت بخاطر روایات داریم لایقام الحد فی ارض العدو چون سبب دشمن مومنین را شماتت کند.لذا اجرای حدود باید رعایت همه جوانب شد ولی انکار حد رجم انکار بدیهی است و روایاتی داریم که امام حسن و امام حسین مشغول اجرای حد رجم هستند. شبهه می کنند که حد رجم در قران نیست در حالی که همه احکام در قرآن نیست و در کلام پیامبر و اهل بیت وارد شده است.

روایت دیگری درباره زنی که آبستن بود اقرار به زنا می کند و از امام علی درخواست اجرای حد و تطهیر خود را می کند.

وسائل الشيعة؛ ج‌28، ص: 103

مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مِيثَمٍ أَوْ صَالِحِ بْنِ مِيثَمٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: أَتَتِ امْرَأَةٌ مُجِحٌّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع فَقَالَتْ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنِّي زَنَيْتُ فَطَهِّرْنِي طَهَّرَكَ اللَّهُ- فَإِنَّ عَذَابَ الدُّنْيَا أَيْسَرُ مِنْ عَذَابِ الْآخِرَةِ الَّذِي لَا يَنْقَطِعُ- فَقَالَ لَهَا مِمَّا أُطَهِّرُكِ فَقَالَتْ إِنِّي زَنَيْتُ فَقَالَ لَهَا وَ ذَاتُ بَعْلٍ أَنْتِ إِذْ فَعَلْتِ مَا‌ فَعَلْتِ أَمْ غَيْرُ ذَلِكِ قَالَتْ بَلْ ذَاتُ بَعْلٍ فَقَالَ لَهَا- أَ فَحَاضِراً كَانَ بَعْلُكِ إِذْ فَعَلْتِ مَا فَعَلْتِ أَمْ غَائِباً كَانَ عَنْكِ قَالَتْ بَلْ حَاضِراً- فَقَالَ لَهَا انْطَلِقِي فَضَعِي مَا فِي بَطْنِكِ ثُمَّ ائْتِينِي أُطَهِّرْكِ فَلَمَّا وَلَّتْ عَنْهُ الْمَرْأَةُ فَصَارَتْ حَيْثُ لَا تَسْمَعُ كَلَامَهُ- قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّهَا شَهَادَةٌ فَلَمْ تَلْبَثْ أَنْ أَتَتْهُ- فَقَالَتْ قَدْ وَضَعْتُ فَطَهِّرْنِي- قَالَ فَتَجَاهَلَ عَلَيْهَا فَقَالَ أُطَهِّرُكِ يَا أَمَةَ اللَّهِ مِمَّا ذَا- قَالَتْ إِنِّي زَنَيْتُ فَطَهِّرْنِي قَالَ- وَ ذَاتُ بَعْلٍ أَنْتِ إِذْ فَعَلْتِ مَا فَعَلْتِ قَالَتْ نَعَمْ- قَالَ فَكَانَ زَوْجُكِ حَاضِراً أَمْ غَائِباً- قَالَتْ بَلْ حَاضِراً قَالَ- فَانْطَلِقِي فَأَرْضِعِيهِ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ كَمَا أَمَرَكِ اللَّهُ- قَالَ فَانْصَرَفَتِ الْمَرْأَةُ- فَلَمَّا صَارَتْ مِنْهُ حَيْثُ لَا تَسْمَعُ كَلَامَهُ- قَالَ اللَّهُمَّ إِنَّهُمَا شَهَادَتَانِ- قَالَ فَلَمَّا مَضَى الْحَوْلَانِ أَتَتِ الْمَرْأَةُ- فَقَالَتْ قَدْ أَرْضَعْتُهُ حَوْلَيْنِ فَطَهِّرْنِي يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ- فَتَجَاهَلَ عَلَيْهَا وَ قَالَ أُطَهِّرُكِ مِمَّا ذَا- فَقَالَتْ إِنِّي زَنَيْتُ فَطَهِّرْنِي فَقَالَ- وَ ذَاتُ بَعْلٍ أَنْتِ إِذْ فَعَلْتِ مَا فَعَلْتِ فَقَالَتْ نَعَمْ- قَالَ وَ بَعْلُكِ غَائِبٌ عَنْكِ إِذْ فَعَلْتِ مَا فَعَلْتِ- فَقَالَتْ بَلْ حَاضِرٌ قَالَ فَانْطَلِقِي- فَاكْفُلِيهِ حَتَّى يَعْقِلَ أَنْ يَأْكُلَ وَ يَشْرَبَ- وَ لَا يَتَرَدَّى مِنْ سَطْحٍ وَ لَا يَتَهَوَّرَ فِي بِئْرٍ- قَالَ فَانْصَرَفَتْ وَ هِيَ تَبْكِي- فَلَمَّا وَلَّتْ فَصَارَتْ حَيْثُ لَا تَسْمَعُ كَلَامَهُ- قَالَ اللَّهُمَّ هَذِهِ ثَلَاثُ شَهَادَاتٍ- قَالَ فَاسْتَقْبَلَهَا عَمْرُو بْنُ حُرَيْثٍ الْمَخْزُومِيُّ- فَقَالَ لَهَا مَا يُبْكِيكِ يَا أَمَةَ اللَّهِ- وَ قَدْ رَأَيْتُكِ تَخْتَلِفِينَ إِلَى عَلِيٍّ تَسْأَلِينَهُ أَنْ يُطَهِّرَكِ- فَقَالَتْ إِنِّي أَتَيْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع- فَسَأَلْتُهُ أَنْ يُطَهِّرَنِي فَقَالَ- اكْفُلِي وَلَدَكِ حَتَّى يَعْقِلَ أَنْ يَأْكُلَ وَ يَشْرَبَ- وَ لَا يَتَرَدَّى مِنْ سَطْحٍ وَ لَا يَتَهَوَّرَ فِي بِئْرٍ- وَ قَدْ خِفْتُ أَنْ يَأْتِيَ عَلَيَّ الْمَوْتُ وَ لَمْ يُطَهِّرْنِي- فَقَالَ لَهَا عَمْرُو بْنُ حُرَيْثٍ- ارْجِعِي إِلَيْهِ فَأَنَا أَكْفُلُهُ فَرَجَعَتْ- فَأَخْبَرَتْ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع بِقَوْلِ عَمْرِو بْنِ حُرَيْثٍ- فَقَالَ لَهَا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع وَ هُوَ مُتَجَاهِلٌ عَلَيْهَا- وَ لِمَ يَكْفُلُ عَمْرٌو وَلَدَكِ- فَقَالَتْ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ إِنِّي زَنَيْتُ فَطَهِّرْنِي- فَقَالَ وَ ذَاتُ بَعْلٍ أَنْتِ إِذْ فَعَلْتِ مَا فَعَلْتِ قَالَتْ نَعَمْ- قَالَ أَ فَغَائِباً كَانَ بَعْلُكِ إِذْ فَعَلْتِ مَا فَعَلْتِ- قَالَتْ بَلْ حَاضِراً قَالَ فَرَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ- فَقَالَ اللَّهُمَّ إِنَّهُ قَدْ ثَبَتَ عَلَيْهَا أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ- إِلَى أَنْ قَالَ فَنَظَرَ إِلَيْهِ عَمْرُو بْنُ حُرَيْثٍ- وَ كَأَنَّمَا الرُّمَّانُ يُفْقَأُ فِي وَجْهِهِ- فَلَمَّا رَأَى ذَلِكَ عَمْرٌو قَالَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ- إِنِّي إِنَّمَا أَرَدْتُ أَنْ أَكْفُلَهُ إِذْ ظَنَنْتُ أَنَّكَ تُحِبُّ ذَلِكَ- فَأَمَّا إِذْ كَرِهْتَهُ فَإِنِّي لَسْتُ أَفْعَلُ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع- أَ بَعْدَ أَرْبَعِ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ لَتَكْفُلَنَّهُ وَ أَنْتَ صَاغِرٌ الْحَدِيثَ- وَ ذَكَرَ أَنَّهُ رَجَمَهَا.[4]

سند روایت

علی بن ابی حمزه گر چه منحرف و در اوج انحراف است ولی روایات او در دوران وثاقت است چون در دوران واقفی گری اصحاب انها را طرد کردند به آنها کلاب ممطروه سگ های باران خورده، اصحاب روایاتی از آنها نقل نکردند شیخ بهایی نیز بر این نظر است. صالح بن میثم امام باقر علیه السلام به او فرمود احبک حبا شدیدا و پدر او میثم تمار معروف و راز دار امام علی بود.