< فهرست دروس

درس طبیعیات شفا - استاد حشمت پور

91/10/05

بسم الله الرحمن الرحیم

گفته شد كه ماده بدون صورت متحصل نيست، بنابراين اگر ماده درصورت بخواهد متحول ومتبدل شود بايد صورت به آن داده شود تا متبدل شود؛ چرا كه اگر حركت وتبدل امر بالفعل وموجود است بايد موضوع آن كه ماده است هم بايد امر بالفعل موجود باشد، حال وقت كه ماده حركت مي كند آيا صورت را عوض مي كند يا صورت باقي است وحركت مي كند، اگر صورت باقي باشد وحركت نمايد اين حركت درعرض است نه حركت درجوهر واگر صورت عوض شود چون قوام ماده به صورت است خود ماده هم متبدل مي شود ودرنتيجه موضوع ثابت نخواهيم داشت ( البته اصل ماده مبهمه عوض نمي شود ولي شخص ماده كه متقوم به اين صورت است متبدل مي شود، چنانچه دركون وفساد هم امر همين گونه است، ابن سينا به گونه اي ديگر طرح بحث مي كند )ابن سينا اين گونه طرح بحث مي كند كه آيا صورت عوض مي شود يا صورت باقي است وعوض نمي شود، چنانچه اگر صورت عوض نشود كه اين حركت درعرض است نه حركت جوهري، واگر صورت عوض شود آيا آن به آن ولحظه به لحظه عوض مي شود ويا به كمي مكث، اگر لحظه به لحظه صورت عوض نمايد دراين صورت لازم مي آيد اولاًّ تشافع وتتالي آنات، ثانياً اينكه حركت قطع نشود وثالثا برفرض قطع شدن حركت نامتناهي محصور بين حاصرين باشد.درصورت كه باكمي مكث صورت عوض نمايد يعني ماده كمي مكث نمايد، هرچند درچيزهاي ديگر حركت كند، وبعد دفعه صورت ديگر بگيرد، وباز هم در اين صورت مدتي مكث نمايد وبعد دفعه صورت ديگر بگيرد، دراين جا سه صورت داريم كه هركدام نوعش با صورت قبلي فرق دار چون تشكيك درماهيت نداريم كه صورت شديد ترشود. پس دوتا مبداء ودوتا منتها كه انتقال از مبداء به منتها به صورت دفعي است، اين حركت نيست بلكه كون صورت وفساد صورت ديگر است.

متن : فإنه ( متحرك ) إما أن يكون فى تلك‌ المدة ( مدت كه از وسط شروع مي شود تا آخر ) كلها على طبيعة الجوهر ( جوهر وسط ) المتغير إليه أولا، فيكون التغير ( تغيير ماده ) إلى الثاني ( به صورت بعد از صورت وسط ) دفعة و إما أن يكون ( متحرك يعني ماده ) فى بعض تلك المدة ( مدت كه حركت از وسط را شروع كرده تا به منتها برسد ) حافظا لنوعه الأول ( جوهر وسط )، و فى بعضها الآخر واقعا فى النوع الآخر بلا توسط، فيلزم فيه ما قيل من الانتقال من نوع إلى نوع دفعة، فتكون تلك المدة ( مدت كه از وسط شروع كرده تا به آخر برسد يعني بين دوتا صورت ) مطابقة لحركات غير حركات نوعية الجوهر ( يعني ماه ظرف حركت است امّا حركت درجوهر نيست، حركت دراحوال جوهر است )، إذ كانت الانتقالات فى الجوهرية لا فى مدة و زمان.

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo