< فهرست دروس

درس طبیعیات شفا - استاد حشمت پور

91/09/14

بسم الله الرحمن الرحیم

 بحث درنسبت حركت به مقولات داشتيم، سه قول بيان شد؛ يكي اينكه حركت از مقوله اي ان يفعل باشد، ديگر آنكه حركت تشكيكي باشد ونوع از مقولات چهار يا پنجگانه وسوّم اينكه حركت تشكيكي است و موضوع آن فقط جوهر است.
 دودليل تشكيكي بودن حركت ـ كه مدعاي قول دوّم سوّم هردو است ـ :
 دليل اوّل : حركت را كه تعريف مي به كمال خاص تعريف مي كنيم، وكمال خاص تشكيكي است؛ مثل ووجود ووحدت. پس معرِّف تشكيكي است ولذا معرَّف كه حركت است هم بايد تشكيكي باشد .
 دليل دوّم : روشن است كه مقولات جنس عالي است، واگر حركت جنس باشد براي مقولات، مقولات جنس عالي نخواهد بود، درحاليكه جنس عالي بودن اين مقولات محرز است . پس حركت جنس وذاتي نيست، كه به تواطي صدق كند، عرض هم درصورت به تواطي صدق مي كند كه برامور غيرمتباين به تمام ذات عارض شود ومقولات متباين به تمام ذات اند پس نمي تواند بر آنها به تواطي صدق نمايد و قبلاً گفته شد كه صدقش به اشتراك لفظي هم نيست . بنا براين بايد به تشكيك صدق كند.
  دردليل دوم دوجمله به هم عطف شده؛ جمله اي « واذا لم تكن ... » معطوف عليه و جمله اي « ولانسبه الكمال ... » معطوف است، مي توانيم اين دوجمله را دوجور تفسيرنماييم : 1. عطف مرادف بر مرادف باشد؛ چرا كه جمله اي اوّل مي گويد مقولات چون جنس عالي اند جنس پذير نيستند، وجمله اي دوّم مي گويد كمال اول جنس نيست؛ چرا كه مقولا جنس پذير نيستند، توجه د اريم كه مفاد هردوجمله يكي است، با اين بيان عطف مرادف بر مرادف عطف شده، 2. مفاد جمله اي اوّل خاص است واشاره دارد به آنچه قبل از ههنا مذهب ثالث بيان شد، درقول دوّم گفته شد كه حركت نوع از كيف است، نوع از كم است و... پس حركت نمي تواند جنس باشد براي اين مقولات، امّا مفاد جمله اي دوّم عام است جنس بودن حركت را بطور مطلق ردّ مي كند، ناظر به قبل از ههنا مذهب ثالث نيست.
 متن : (دليل اوّل ) فإن الكمال المأخوذ فى رسمها ( حركت ) أخذ الجنس ( مانند اخذ جنس؛ چرا كه كمال حقيقت حركت را بيان مي كند ) هو من الألفاظ المجانسة للوجود و الوحدة. و أنت تعلم ( باتوجه به اينكه مقولات جنس عالي اند ) أن الكم و الكيف و الأين ليست داخلات تحت جنس واحد، و إذا ( بيان تفصيلي عبارت قبل )لم تكن هذه المقولات داخلة تحت جنس واحد ( يعني مقولات جنس پذير نيستند) و( عطف برلم تكن ) لا نسبة الكمال الأول إليها ( مقولات ) أمرا أيضا حاصرا إياها حصر الجنس، لم يكن‌ ( جواب اذا) سبيل إلى أن نجعل الحركة معنى جنسيا، بل هو الرسم يتناول معنى ( كمال ) إنما يدل على مثله ( كمال ) لفظ مشكك‌ لا غير.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo