درس شوارق - استاد حشمت پور
94/02/01
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: حرکت داشتن يا نداشتن جده
جده چهارمين مقوله ی که حرکت ندارد: برای جده دومعنا شده است طبق يک معنا جده اصلا حرکت ندارد وطبق معنای ديگر حرکت تبعی دارد.
معانی جده: 1. جده عبارت است از تملک، مثل تعمم بمعنای مالک عمامه بودن وتقمص مالک پيراهن بودن.
طبق اين معنا که مصنف هم قائل به آن است جده حرکت ندارد چرا که مالک شدن دفعی است، يا انسان مالک چيزی می شود ويا ملک چيزی نمی شود، اينکه کم کم مالک چيزی شود نداريم.
2. جده عبارت باشد از نست الجسم الی الحاوی( حاولی لکل اوحاوی لبعض) مثل تقمص که حاوی کل بدن است وتعمم که حاوی بعض سراست.
طبق معنای دوم جده مثل است اضافه است يعنی تابع هئتی است که از نسبت جسم به حاوی بدست می آيد چنانچه هيئت حرکت داشته باشد جده هم به تبع حرکت دارد، مثل اينکه عمامه کم کم به طرف جلو بيايد دراين صورت هيئت به تدريج عوض می شود وجده يعنی نسبت سربه عمامه هم به تبع حرکت می کند.
ابن سينا درطبيعات شفاء جده را بمعنای دوم می گيرد ومی گويد جده عبارت است از نسبت جسم به چيزی که شامل آن است وباجسم منتقل می شود، مثل نسبت بدن به پيرهن که شمال بدن است وبا بدن منتقل می شود.
جده يا نسبت جسم به حاوی اولا وبالذات حرکت ندارد اما به تبع حرکت حاوی حرکت دارد.
فعل وانفعال پنجمين وششمين مقوله ی که حرکت ندارد: در مقوله ی فعل ومقوله ی انفعال حرکت معقول نيست.
متن:و امّا الجدّة فالانتقال فيها يكون دفعة لانّها عند المصنف يكون عبارة عن نسبة التملك كما سيأتى فان حصل التملك وقع دفعة و الّا(اگرتملك حاصل نشد) فلا حصول له(جده) فلا يعقل فيه(جده) حركة. كذا فى شرح العلّامة.
و قيل: انّها(جده) كالاضافة فى كونها طبيعة غير مستقلّة فتتبع(جده) معروضها فى التبدّل و الاستقرار و لعلّ ذلك(كه جده تابع معروضش است) مبنىّ على كونها عبارة عن نسبة الجسم الى حاوله او لبعضه كالتقمص و التعمم فهى تابعة لهيئة الاحاطة فان تبدّلت تلك الهيئة كما اذا تحركت العمامة الى النزول او الصّعود بتبدل النسبة و الّا فلا.
و هذا(جده تابع معروض است) هو الموافق لكلام الشيخ حيث قال فى طبيعيات الشفاء: و امّا مقولة الجدة فانّى الى هذه الغاية لم اتحققها و الّذي يقال انّ هذه المقولة تدلّ على نسبة الجسم الى ما يشمله و يلزمه فى الانتقال (جواب شرطي كه از الذي فهميده مي شود:) فيكون تبدّل هذه النسبة على الوجه الاوّل(بدون واسطه) انما هو فى السطح الحاوى فلا يكون فيها(جده) ـ على ما اظن ـ لذاتها و أوّلا حركة انتهى.
و امّا الفعل و الانفعال: فلما اشار إليه بقوله: و لا يعقل الحركة فى مقولتى الفعل و الانفعال.
جده چهارمين مقوله ی که حرکت ندارد: برای جده دومعنا شده است طبق يک معنا جده اصلا حرکت ندارد وطبق معنای ديگر حرکت تبعی دارد.
معانی جده: 1. جده عبارت است از تملک، مثل تعمم بمعنای مالک عمامه بودن وتقمص مالک پيراهن بودن.
طبق اين معنا که مصنف هم قائل به آن است جده حرکت ندارد چرا که مالک شدن دفعی است، يا انسان مالک چيزی می شود ويا ملک چيزی نمی شود، اينکه کم کم مالک چيزی شود نداريم.
2. جده عبارت باشد از نست الجسم الی الحاوی( حاولی لکل اوحاوی لبعض) مثل تقمص که حاوی کل بدن است وتعمم که حاوی بعض سراست.
طبق معنای دوم جده مثل است اضافه است يعنی تابع هئتی است که از نسبت جسم به حاوی بدست می آيد چنانچه هيئت حرکت داشته باشد جده هم به تبع حرکت دارد، مثل اينکه عمامه کم کم به طرف جلو بيايد دراين صورت هيئت به تدريج عوض می شود وجده يعنی نسبت سربه عمامه هم به تبع حرکت می کند.
ابن سينا درطبيعات شفاء جده را بمعنای دوم می گيرد ومی گويد جده عبارت است از نسبت جسم به چيزی که شامل آن است وباجسم منتقل می شود، مثل نسبت بدن به پيرهن که شمال بدن است وبا بدن منتقل می شود.
جده يا نسبت جسم به حاوی اولا وبالذات حرکت ندارد اما به تبع حرکت حاوی حرکت دارد.
فعل وانفعال پنجمين وششمين مقوله ی که حرکت ندارد: در مقوله ی فعل ومقوله ی انفعال حرکت معقول نيست.
متن:و امّا الجدّة فالانتقال فيها يكون دفعة لانّها عند المصنف يكون عبارة عن نسبة التملك كما سيأتى فان حصل التملك وقع دفعة و الّا(اگرتملك حاصل نشد) فلا حصول له(جده) فلا يعقل فيه(جده) حركة. كذا فى شرح العلّامة.
و قيل: انّها(جده) كالاضافة فى كونها طبيعة غير مستقلّة فتتبع(جده) معروضها فى التبدّل و الاستقرار و لعلّ ذلك(كه جده تابع معروضش است) مبنىّ على كونها عبارة عن نسبة الجسم الى حاوله او لبعضه كالتقمص و التعمم فهى تابعة لهيئة الاحاطة فان تبدّلت تلك الهيئة كما اذا تحركت العمامة الى النزول او الصّعود بتبدل النسبة و الّا فلا.
و هذا(جده تابع معروض است) هو الموافق لكلام الشيخ حيث قال فى طبيعيات الشفاء: و امّا مقولة الجدة فانّى الى هذه الغاية لم اتحققها و الّذي يقال انّ هذه المقولة تدلّ على نسبة الجسم الى ما يشمله و يلزمه فى الانتقال (جواب شرطي كه از الذي فهميده مي شود:) فيكون تبدّل هذه النسبة على الوجه الاوّل(بدون واسطه) انما هو فى السطح الحاوى فلا يكون فيها(جده) ـ على ما اظن ـ لذاتها و أوّلا حركة انتهى.
و امّا الفعل و الانفعال: فلما اشار إليه بقوله: و لا يعقل الحركة فى مقولتى الفعل و الانفعال.
