درس شوارق - استاد حشمت پور
93/11/21
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: اشكال برحصر اكوان اربعه
بحث درتوضيح مبناي برخي از متكلمين داشتيم كه أين را همان كون مي دانند، وحصول جوهر در حيّز را بواسطه كون مي دانند واكوان را هم منحصر مي كنند در چهارتا: افتراق، اجتماع، حركت وسكون. اما براين حصر اشكال شد واز اين اشكال پاسخ دادند.
حاصل بحث: با اشكال كه بر حصر اكوان اربعه شد وپاسخ كه بيان كردند اين نتيجه بدست آمد كه مسبوق بودن درحيّز ولبث درحيّز شرط سكون نيست پس حصول درحيّز سكون است، بدون مسبوقيت حصول درهيچ حيزي وبدون لبث، لازمه ي اين حرف اين است كه حركت مركب از سكنات باشد، چرا كه حركت عبارت از حصول اول درحيز متعاقبه. بعبارت ديگر چنانچه درسكون مسبوقيت حصول درحيّز ولبث شرط نباشد سكون با حركت فرق نخواهد داشت ودرنتيجه مي شود برسكون اطلاق كنيم وحركت مركب از سكنات باشد، چرا كه حركت عبارت است حصول اول يا كون اول در احياز متعاقب، وزمانيكه مسبوقيت حصول در حيز ولبث شرط سكون نباشد حصول در احياز متعاقب سكون خواهد بود پس حركت مركب خواهد بود از سكنات.
جالب است كه برخي از اين گروه به اين نتيجه را پذيرفته است ومي گويند كه مي شود حركت مركب از سكنات باشد. باتوجه اين كلام ديگر اكوان منحصر دراربعه نيست بلكه عملا اكوان سه تا خواهد بود چرا كه حركت وسكون تفاوتي ندارد.
بيان ديگر براي حصر اكوان اربعه: شايد بشود براي حصر اكوان در چهار تا چنين بگوييم كه حصول جوهر دراين حيّز يا مسبوق است حصولش در حيّز ديگر ويا مسبوق نيست، اگر مسبوق به حصول در حيّز ديگر باشد كون كه باعث حصول جوهر در اين حيّز مي شود حركت است وچنانچه مسبوق به حصول در حيّز ديگر نباشد كون كه باعث حصول جوردراين حيّزمي شود سكون است.
اشكال: بيان فوق هم حصر را اثبات نمي كند، چرا كه سكون بعد از حركت هم مسبوق است به حصول جوهر در حيّز ديگر چنانكه مسبوق است به حصول جوهر در اين حيّز. پس آنچه را كه شما حركت مي دانيد شامل سكون هم است ودرنتيجه سكون در مقابل حركت نيست واكوان سه تا خواهد بود.
متن: و بالجملة: فهؤلاء لم يعتبروا فى السّكون اللّبث و المسبوقة بكون آخر(كون آخر درهمين حيّز)، فلزمهم تركّب الحركة من السّكنات إذ ليس فيها(حركات) إلّا الأكوان الاُوَل فى الأحياز المتعاقبة. و منهم من التزم ذلك.
ثمّ على هذا(كه درسكون لبث وكون آخردرهمين حيّز شرط نباشد)، لا يتمّ ما ذكر فى طريق الحصر بل طريقه أن يقال: انّه ان كان مسبوقا اتّصل بحصوله فى حيّز آخر فحركة و الّا فسكون.
و يرد عليه(طريق/ ان يقال) السّكون بعد الحركة حيث يصدق عليه انّه حصول مسبوق بالحصول فى حيّز اخر و ان كان مسبوقا بالحصول فى ذلك الحيّز أيضاً(همان گونه كه مسبوق است به بحصول درحيّز آخر).
بحث درتوضيح مبناي برخي از متكلمين داشتيم كه أين را همان كون مي دانند، وحصول جوهر در حيّز را بواسطه كون مي دانند واكوان را هم منحصر مي كنند در چهارتا: افتراق، اجتماع، حركت وسكون. اما براين حصر اشكال شد واز اين اشكال پاسخ دادند.
حاصل بحث: با اشكال كه بر حصر اكوان اربعه شد وپاسخ كه بيان كردند اين نتيجه بدست آمد كه مسبوق بودن درحيّز ولبث درحيّز شرط سكون نيست پس حصول درحيّز سكون است، بدون مسبوقيت حصول درهيچ حيزي وبدون لبث، لازمه ي اين حرف اين است كه حركت مركب از سكنات باشد، چرا كه حركت عبارت از حصول اول درحيز متعاقبه. بعبارت ديگر چنانچه درسكون مسبوقيت حصول درحيّز ولبث شرط نباشد سكون با حركت فرق نخواهد داشت ودرنتيجه مي شود برسكون اطلاق كنيم وحركت مركب از سكنات باشد، چرا كه حركت عبارت است حصول اول يا كون اول در احياز متعاقب، وزمانيكه مسبوقيت حصول در حيز ولبث شرط سكون نباشد حصول در احياز متعاقب سكون خواهد بود پس حركت مركب خواهد بود از سكنات.
جالب است كه برخي از اين گروه به اين نتيجه را پذيرفته است ومي گويند كه مي شود حركت مركب از سكنات باشد. باتوجه اين كلام ديگر اكوان منحصر دراربعه نيست بلكه عملا اكوان سه تا خواهد بود چرا كه حركت وسكون تفاوتي ندارد.
بيان ديگر براي حصر اكوان اربعه: شايد بشود براي حصر اكوان در چهار تا چنين بگوييم كه حصول جوهر دراين حيّز يا مسبوق است حصولش در حيّز ديگر ويا مسبوق نيست، اگر مسبوق به حصول در حيّز ديگر باشد كون كه باعث حصول جوهر در اين حيّز مي شود حركت است وچنانچه مسبوق به حصول در حيّز ديگر نباشد كون كه باعث حصول جوردراين حيّزمي شود سكون است.
اشكال: بيان فوق هم حصر را اثبات نمي كند، چرا كه سكون بعد از حركت هم مسبوق است به حصول جوهر در حيّز ديگر چنانكه مسبوق است به حصول جوهر در اين حيّز. پس آنچه را كه شما حركت مي دانيد شامل سكون هم است ودرنتيجه سكون در مقابل حركت نيست واكوان سه تا خواهد بود.
متن: و بالجملة: فهؤلاء لم يعتبروا فى السّكون اللّبث و المسبوقة بكون آخر(كون آخر درهمين حيّز)، فلزمهم تركّب الحركة من السّكنات إذ ليس فيها(حركات) إلّا الأكوان الاُوَل فى الأحياز المتعاقبة. و منهم من التزم ذلك.
ثمّ على هذا(كه درسكون لبث وكون آخردرهمين حيّز شرط نباشد)، لا يتمّ ما ذكر فى طريق الحصر بل طريقه أن يقال: انّه ان كان مسبوقا اتّصل بحصوله فى حيّز آخر فحركة و الّا فسكون.
و يرد عليه(طريق/ ان يقال) السّكون بعد الحركة حيث يصدق عليه انّه حصول مسبوق بالحصول فى حيّز اخر و ان كان مسبوقا بالحصول فى ذلك الحيّز أيضاً(همان گونه كه مسبوق است به بحصول درحيّز آخر).
