< فهرست دروس

درس شوارق - استاد حشمت پور

93/10/30

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: خاصيت سوم اضافه
خاصيت سوم اضافه: مضاف حقيقي كه طرف اضافه است ويا خود اضافه كه هيئت حاصل از نسبت متكرراست، برتمام موجودات عارض مي شود، چه موجود واجب باشد چه ممكن وممكن هم چه جوهر باشد چه اقسام عرض وحتي خود اضافه.
تذكر: موضوع عرض فقط جوهر است، اما معروض آن هم مي تواند جوهر باشد وهم عرض.
عروض برواجب: عروض اضافه برواجب مثل اينكه مي گوييم الله تعالي اول يعني مبدأ موجودات است والاخريعني غايت موجودات است، مبدأيت وغايتيت اضافه است.
عروض برجوهر: عروض اضافه برجوهر مثل أب وأبن كه أب يعني انسان له الابوت وابن يعني انسان له البنوت.
عروض اضافه بركم: عروض اضافه بركم مثل صغير وكبير، كه صغير وكبير بر مقدار وارد مثلا جسم a مقدارش كمتر از آن جسم b است، وجسم b مقدارش بشتراز جسم a است به جسم a صغير نسبت به b مي گوييم وبه جسم b كبيرنسبت به جسم a.
عروض اضافه كيف: جسم كه حرارت عارض آن شود حارّ است وجسم كه برودت عارض شود بارد است وقتي كه حارّ وبارد را باهم مقايسه كنيم جسم حارّ مي شود أحرّ نسبت به جسم بارد، وجسم بارد أبرداست نسبت به جسم حارّ.
عروض اضافه براضافه: صغير وكبير اضافه است وقتي كه صغير وكبير را مقايسه كنيم صغير اصغر نسبت به كبيراست وكبير اكبر نسبت به صغير.
عروض اضافه برأين: أين نسبت شي است به زمان مثلا عالي نسبت شي خاص است نسبت به مكان خاص وسافل هم نسبت شي خاص است به مكان خاص، وقتي كه عالي وسافل را مقايسه كنيم عالي نسبت به سافل مي شود أعلي وسافل نسبت به عالي مي شود أسفل.
عروض اضافه برمتي: متي يعني نسبت شي به زمان مثلا جسم a قديم است وقتي كه به مبدأ زماني خاص مثلا طوفان حضرت نوح نزديك است و جسم b حادث است وقتي كه از زمان طوفان نوح دور است. حال وقتي a وb را با هم مقايسه كنيم a نسبت به b اقدم وb نسبت به bاحدث است.
عروض اضافه بروضع: وقتي خط a كه مستقيم وb كه منحني است را باهم مقايسه كنيم a نسبت به b اشد استقامت وb نسبت به a اشد انحناء است.
عروض اضافه بر ملك : ملك يا جده كه از نسبت شي به چيري كه به آن احاطه دارد بدست مي آيد مثل پوشيده بودن a به b وعريان بودن b نسبت به a.
عروض اضافه فعل: عروض اضافه بر فعل مثل قطع وجزم بمعناي برنده گي، كه جسم نسبت به جسم ديگر برنده تراست.
عروض اضافه بر انفعال: عروض اضافه بر انفعال مثل تسخن وانقطاع كه جسم a گرم شدن و بريده شدنش شديد ترازجسم b است.
وجود يا عدم وجود اضافه درخارج:
سوال: آيا اضافه درخارج وجود دارد يا خير؟
حكماي محقق: اضافه درخارج وجود دارد منتها وجود كل شي بحسبه.
متكلمين وبراز حكما: اضافه درخارج وجود ندارد.
دليل نافيين: اگر اضافه درخارج باشد تسلسل لازم مي آيد، اما تسلسل دوتقرير دارد:
تقريراول: اگرابوت ونبوت درخارج باشد يايد مثل هرعرضي بايد حلول كند درمحلي كه مثلا زيد وعمرو اند، اين حلول هم اضافه است بايد حلول كند درمحلي كه مثلا خود ابوت وبنوت است،اين حلول هم اضافه است وبايد حلول كند دراضافه ي دوم وهكذا فيتسلسل، وتسلسل باطل است پس اضافه درخارج وجود ندارد.
متن: الخاصة الثالثة ما اشار إليه بقوله‌: و يعرض‌، المضاف الحقيقى(يعني طرف اضافه) على ما فى شرح العلّامة أوالاضافة(هيئت حاصل از نسبت متكرره) على ما فى شرح القديم‌(شرح اصفهاني)، للموجودات اجمع‌. أمّا للواجب تعالى فكالاوّل و أمّا للجوهر فكالأب و الإبن و أمّا للكمّ فكالصّغير و الكبير و أمّا للكيف فكالأحرّ و الأبرد وأمّا للاضافة فكالأكبر و الأصغر وأمّا للأين فكالأعلى و الأسفل وأمّا للمتى فكالأقدم و الأحدث و أمّا للوضع فكالأشد انتصاباً و انحناء وأمّا للملك فكالأكسى و الأعرى وأمّا للفعل فكالأقطع(برنده تر) و الأجزم(مرادف اقطع) وأمّا للانفعال فكالأشدّ تسخّناً و انقطاعاً.
المسألة الثّالثة فى نفى وجوده المضاف فى الاعيان‌
و هو(وجود مضاف)مختلف فيه: فذهب المحققون من الحكماء الى وجوده فى الاعيان و المتكلمون و بعض من الحكماء الى نفيه.
و قد اختاره(نفي وجود دراعيان) المصنف على ما قال‌: و ثبوته ذهنّى‌. واستدل عليه(ذهني بودن) بوجوه: الاوّل ما اشار إليه بقوله‌: (يعني اگر ذهني نباشد:) والّا تسلسل‌؛ اى لو كانت الاضافة موجودة لكانت فى محلّ وكونها فى المحلّ اضافة بينها(اضافه دوم) و بين المحلّ مغايرة(اضافه دوم) لها(اضافه اول)، فكانت(اضافه دوم) موجودة حالّة فيها(اضافه اول)، و هكذا الى غير النهاية و هو التسلسل‌.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo