< فهرست دروس

درس شوارق - استاد حشمت پور

93/03/12

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: شرايط عام نظر

بحث در اين داشتيم كه نظرصحيح مفيد علم است، ولي نظرفاسد مستلزم جهل نيست، گاهي مفيد علم است وگاهي مفيد جهل، اما چه نظر صحيح باشد وچه فاسد داراي شرايط عام است، شرايط كه براي هركاري ارادي لازم است، واگر اين شرايط نباشد آن كار وجود نمي گيرد.
بعبارت ديگر شرايط كه براي يك شيء است يا شرايط وجود آن شي است كه اگر آن شرايط بناشد آن شي وجود نمي گيرد ويا شرايط صحت آن شي است كه چنانچه نباشد آن شيء صحيح نخواهد بود. نظر هم مثل هر امري شرايط صحت دارد وشرايط وجود؛ شرايط ماده نظر وشرايط صورت نظر شرايط صحت نظر است، كه اگر نباشند نظر وجود پيدا مي كند، ولي مفيد علم نيست، اما شرايط عام نظر وهركار ارادي ديگر شرايط وجود نظر وكار ارادي است كه چنانچه باشند نظر وهركار ارادي ديگر اصلا وجود نمي گيرد، نه اينكه محقق شود ومفيد نتيجه نباشد.
شرايط عام نظر:
براي وجود مطلق علم وهركار ارادي شرايطي است كه عبارتند از حيات، عقل، عدم غفلت و... علاوه براين شرايط سه شرط ديگر هم داريم كه در ذيل به بيان آن مي پردازيم:
شرط اول: غايت نظر ويا مطلوب نظري حاصل نباشد، بعبارت ديگر علم نظري كه مطلوب نظروفكر است، از آن جهت كه مطلوب نظري است حاصل نباشد، والا طلب آن تحصيل حاصل است كه باطل است.
توضيح مطلب: آنچه كه نتيجه ي قياس است گاهي مطلوب است يعني به آن علم نداريم و باقياس طلب مي كنيم، وگاهي براي تاكيد، يا براي تفهميم ويا... است، وقتي كه مطلوب است نبايد حاصل باشد والا طلب آن باقياس تحصيل حاصل است، هرچند به جهات ديگر طلب شود.
ان قلت: گاهي مطلبي را با دليل اثبات مي كنيم، ودرعين حال دليل دوم وسوم هم اقامه مي كنيم، درحاليكه مطلوب حاصل است.
قلت: تعدد ادله تحصيل حاصل نيست، بلكه ادله ي دوم وسوم و... يا براي تاكيد مطلب است نه براي تحصيل آن، يا براي اين است كه مطلوب تدريجا حاصل مي شود؛ يعني مطلوب درحقيقت داراي جهات متعدد است كه با هردليل يك جهت آن حاصل مي شود ويا بخاطر اين است كه بفهميم ادله ي بعدي دلالتش چگونه است.
متن: و شرطه(مبتدا): اى شرط النظر مطلقا، سواء كان صحيحا او فاسدا، زائدا على شرائط العلم من الحياة و العقل و عدم الغفلة الى غير ذلك(آلات گاهي مقدمه ي تعقل است، يكي از شرايط اين است كه آلات حس سالم باشد) امور(خبر):
الاوّل‌: عدم الغاية و هى العلم بالمطلوب بالنظر(متعلق مطلوب: يعني مطلوب نظري) من حيث هو مطلوب به(نظر/ اگر حيث ديگري داشته باشد مي توانيم طلب كنيم مثلا مي خواهيم تاكيد كنيم)، والا لزم تحصيل الحاصل.
فان قلت: فما تقول فى من ينظر في الادلّة المتعدّدة على مطلوب واحد.
قلت: ذلك، إما بقصد الاطمينان و حصول تعاضد الادلّة او حصول العلم بها(مطلوب/ ادله) شيئا فشيئا او النظر فى وجه دلالة الدليل الثانى على ما قاله الامام الى غير ذلك‌



BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo