درس حدیث استاد محسن فقیهی

موضوع: جنود عقل و جهل/ایمان/شکر

خلاصه جلسه گذشته: صحبت در رابطه با شکرگذاری نعمت‌های پروردگار بود. وظیفه ما این است که شکرگذار نعمت‌های الهی باشیم ﴿لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ﴾[1] شما بندگان اگر شکر نعمت به جای آرید بر نعمت شما می‌افزایم و اگر کفران کنید عذاب من بسیار سخت است. عذاب شدید برای کسانی است که کفران نعمت می‌کنند. مبادا ما جزو کسانی باشیم که مورد عذاب شدید قرار می‌گیرند.

کفران نعمت چیست؟ آیا ما واقعاً شاکر نعمت‌های پروردگار هستیم یا اینکه کفران نعمت می‌کنیم؟ چرا ما باید جزو کسانی باشیم که عذاب شدید شامل آن‌هاست؟ این صریح آیه قرآن است که ﴿لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ﴾[2] . در احوالات خودمان باید بررسی بکنیم و ببینیم که آیا این عذاب شدید شامل ما می‌شود یا نه؟ نعمت‌های خدا چه چیزهایی هستند که ما باید شاکر آن‌ها باشیم؟

انسان‌ها دو قسم هستند:

1) یک عده شاکر نعمت‌های الهی هستند و با وضع موجود خود می‌سازند و با گفتن الحمدلله از وضع موجود خود راضی هستند. وقتی از اوضاع و احوال جسمی، مالی، درسی و ... آن‌ها سؤال می‌شود، می‌گویند الحمدلله و همیشه شاکر پروردگار هستند.

2) دسته دوم کسانی هستند که معمولاً ناراضی هستند. وقتی از سلامتی وی سؤال می‌شود اظهار نارضایتی می‌کنند و می‌گویند اوضاعم خراب است این کسالت را دارم آن کسالت را دارم و ... از وضع مالی وی سؤال می‌شود می‌گویند این مشکل را دارم آن مشکل را دارم. یا اینکه بدون از وی سؤال بشود شروع به بدگویی، گله و شکایت از اوضاع و احوال خود می‌کند.

این دو گروه جزو مصادیق آیه شریفه ﴿لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ﴾[3] هستند.

نعمت‌هایی که انسان باید شاکر آن‌ها باشد: .

1) نعمت سلامتی:

اگر به اطراف خود نگاهی بکنیم متوجه می‌شویم که وضع‌مان نسبت به خیلی‌ها بهتر است. انسان با نگاهی به همسایه‌ها، نزدیکان و آشناها متوجه می‌شود که وضعش نسبت به خیلی از آن‌ها خوب است. ما همسایه‌ای داریم که خیلی ثروتمند است. خودش و بچه‌اش ماشین درجه یک، خانه درجه یک و زندگی مرتب و مرفهی دارد. خانه‌ای بزرگ در قم، در تهران و در جاهای دیگر دارد. ثروت خیلی زیادی دارد، اما بیماری سرطان بیچاره‌اش کرده است و آه و ناله‌اش بلند است و مشغول شیمی‌درمانی است. این ثروت زیاد با این کسالت، بیچاره‌اش کرده است. اگر به ظاهر زندگی او نگاه بکنی با خود می‌گویی، عجب چه زندگی مرفهی، چه استخری، چه خانه‌ای، چه ماشینی؟ اما زندگیش پر از رنج و مصیبت است. هر دفعه به من زنگ می‌زند می‌گوید حاج‌آقا برایم دعا کنید، بیچاره شده‌ام. مصیبت پشت مصیبت برایش می‌رسد. بچه‌اش فلج است و خودش سرطان دارد و زندگی را بدبختی و بیچاره‌گی می‌گذراند. این‌ها واقعاً باید برای ما درس باشند. هزاران افراد را می‌بینید که زندگی‌های مرفهی دارند اما سرتا پای زندگی‌شان غم و بدبختی است. وای به حالشان اگر از نظر معنوی هم بار و توشه‌ای نداشته باشند. بعضی از ثروتمندان به معنویت توجه دارند ولی اکثراً توجهی به معنویت ندارند. شما می‌بینید یک زندگی دارید که از سلامتی برخوردارید. هر روز به درس، حرم زیارت حضرت معصومه (سلام الله علیها)، بازار و خرید می‌روید و الحمدلله سالم هستید. بله گرانی و مشکلات هست اما سالم هستید و روی پای خودتان می‌روید اگر خدای ناکرده چند روز مریض بشوید، می‌فهمید عجب سلامتی چه نعمتی است که ما قدر آن را نمی‌دانیم. همین پایی که با آن راه می‌روید اگر کمی مشکل پیدا بکند نمی‌توانید راه بروید. همین نعمت چشم، در فامیل کسی را داریم که بالاترین شخصیت و ثروت را دارد و خیلی از امکاناتی که ما نداریم آن‌ها دارند، اما چشم خود را دارد از دست می‌دهد. چشمش تار شده و درست نمی‌بیند. وقتی اینچنین شد شما لذتی را از این دنیا نمی‌برید با اینکه میلیاردها ثروت هم داشته باشید. این سلامتی را قدر بدانید، سلامتی یکی از نعمت‌های بزرگی است که خداوند متعال برای شما قرار داده است. متأسفانه روی این نعمت‌های الهی محاسبه‌ای نمی‌کنیم. انسان اگر مریض بشود می‌فهمد که سلامتی چه نعمت بزرگی است. در این دنیا کسی بدون مشکل نیست ولی مشکل بی‌پولی و کم پولی با مشکل مرض قابل قیاس نیست. اگر می‌خواهید خداوند نعمت‌ها برای شما زیاد بکند شکر کنید و قدر این نعمت‌ را بدانید و بگویید خدایا شکر که سالم هستم. یکی پول و ثروت دارد ولی کسالت دارد و نمی‌تواند از آن استفاده بکند. هر چیزی می‌خواهد بخورد می‌گویند برایت ضرر دارد.

یکی از رفقای ما ثروت، مال و عنوان و ... دارد ولی سرگیجه گرفته است و هیچ کاری نمی‌تواند انجام بدهد و در هیچ جلسه‌ای نمی‌تواند شرکت بکند. تا می‌خواهد بلند ‌شود به زمین می‌خورد. با اینکه پا و بدن سالم است ولی نمی‌تواند سرپا بایستد و به هر دکتری هم که مراجعه کرده است هنوز نتوانسته‌اند مشکل او را تشخیص دهند.همین که سالم هستید و سرتان گیج نمی‌رود نعمت بزرگی است. این سلامتی که خدا به ما داده است باید شاکر آن باشیم.

یکی از نعمت‌های الهی همین صحبت کردن است. ﴿الرَّحْمَٰنُ × عَلَّمَ الْقُرْآنَ × خَلَقَ الْإِنْسَانَ × عَلَّمَهُ الْبَيَانَ﴾[4] آیا به سوره الرحمان توجه کرده‌اید؟ ﴿فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ﴾[5] چند بار در سوره الرحمان آمده است؟ 31 بار این آیه در سوره الرحمان تکرار شده است. این نعمت‌های خدا را قدر بدانید. یکی از بزرگترین نعمت‌های الهی همین بیان و صحبت کردن است. این بیان و صحبتی که شما دارید چقدر ارزشمند است؟ عَلَّمَ الْقُرْآنَ قبل از خَلَقَ الْإِنْسَانَ آمده است چرا؟ این نعمت‌های خداوند چیست که خداوند این همه می‌فرماید: ﴿فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ﴾[6] . نعمت‌ها را شکرگذاری کنید ﴿لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ﴾[7] .