موضوع: شروط عوضین /فقه پزشکی /مسائل مستحدثه

خلاصه مباحث گذشته:

بحث در شروط عوضین بود. اولین شرطی که به تفصیل بیان کردیم، معلومیت عوضین بود. بحث در دیگر شروط واقع می شود.

1- شروط عوضین در قرارداد اجاره

1.1- شرط اول: معلومیت عوضین

این شرط به تفصیل مطرح شد.

1.2- شرط دوم: مقدور التسلیم بودن

عوضین باید قابلیت تسلیم به طرف مقابل داشته باشد تا بتواند از آن بهره ببرد. مثلا دارویی را پزشک ممکن است به عهده بگیرد ولی موجود نباشد. دلیل این شرط نیز واضح است. دلیل این شرط، این است که عقلا این شرط را در عوضین مسلم می گیرند. پیش از آنکه دلیل شرعی داشته باشیم، بنای عقلا در مسأله وجود دارد و شارع همان را امضا کرده و به آن ارشاد کرده است.

1.3- شرط سوم: مملوکیت عوضین

عوضین باید مملوک باشند. اگر کسی بگوید جراحی فلان پزشک را برای شما تضمین می کنم و عقد اجاره منعقد کند، اگر این فرد وکالتی از طرف پزشک نداشته باشد، می شود اجاره فضولی و اجاره فضولی نیاز به اجازه دارد. دلیل این شرط نیز بنای عقلاست.

1.4- شرط چهارم: بقای عین با استفاده از آن

در اجاره می خواهیم منفعت منتقل شود نه اصل مال. بنابراین اگر چیزی است که با انتفاع از آن اصل آن نابود می شود، نمی تواند عوض در اجاره واقع شود. مثلا یک نان را به کسی اجاره دهد که شخص تناول کند. اگر شخص تناول کرد، دیگر عین باقی نیست.

1.5- شرط پنجم: منفعت مباح باشد

اگر منفعتی مباح نباشد، قرارداد اجاره بر آن باطل است. مثلا شخصی دکتری را اجاره کند که او را بکشد. مثلا با آمپول هوا او را بکشد یا اینکه در صورتی که پزشک همجنس وجود دارد مراجعه به طبیب جنس مخالف بدون ضرورت بکند.

مثال دیگر اینکه اگر شخصی بخواهد از تخمک خواهر خودش استفاده کند که بتواند بچه دارد شود، برای اینکه لقاح به صورت شرعی باشد، باید عقدی خوانده شود در حالی که خواهر زن اوست و نمی تواند او را عقد کند.

1.6- شرط ششم: عین به گونه ای باشد که بتوان از آن استفاده کرد

باید منفعت مقصوده قابلیت استیفا داشته باشد.[1]

1.7- شرط هفتم: امکان استیفای عین توسط مستأجر

گاهی انتفای از عین ممکن است ولی مستأجر نمی تواند از آن استفاده کند به خاطر وجود مانع[2] . دلیل تمامی این شروط این است که خود اجاره به عنوان قرارداد بین عقلا این شروط را نیاز دارد. این شروط جزء ضرورات فقه نیز می باشد.