درس خارج فقه استاد حمید درایتی

موضوع: کتاب الشركة/شرکتهای سهامی /شرکتهای تضامنی

٣- شركت تضامنى

يكى ديگر از اقسام شركت هاى تجارى، شركت هاى تضامنى مى باشد كه از مصاديق شركت اشخاص به شمار مى رود برخلاف شركت هاى سهامى كه از مصاديق شركت سرمايه بود. شاخصه ى شركت اشخاص آن است كه شخصيت شركاء و تعهد و تمكن و التزام آن ها دخالت مستقيم در شركت دارد و حداقل يكى از شركاء بايد مسئوليت نامحدود داشته باشد و در شركت هاى تضامنى نه تنها اين فاكتور ها وجود داشته‌ بلكه همه ى شركاء مسئوليت نامحدود دارند.

در شركت تضامنى هر يك از شركاء مسئول پرداخت تمامى ديون شركت بعد از انحلال آن مى باشد [1] (اين مسئوليت ناشى از الزام قانونى است نه تعهد شخصى تا قابل اسقاط يا توسعه و تضييق باشد)[2] فلذا در فرض انحلال شركت، طلبكار براى طلب وصول خود حق رجوع به هريك از شركاء را خواهد داشت [3] .

قانون تجارت جمهورى اسلامى ايران براى شركت تضامنى شخصيت حقوقى مستقل شناسايى نموده است (هرچند كه استقلال آن به نسبت شركت هاى سهامى محدود تر است [4] ) و بدين سبب دارايى شركت مستقل از دارايى شركاء لحاظ مى شود فلذا طلبكار از شركت نسبت به دارايى شركت مقدم بر طلبكار از شخص شريك است [5] و همچنين بين ورشكستگى شركت و ورشكستگى شركاء تلازمى وجود ندارد. [6]

قانون تشكيل شركت تضامنى را متوقف عدد معينى نكرده و به همين جهت شركت تضامنى با دو نفر نيز شكل مى گيرد [7] و أيضا بر خلاف آنچه در حقوق فرانسه معتبر است لازم نیست که شرکای شرکت تضامنی اهلیت تجاری نیز داشته باشند [8] و صرف اینکه کسی شریک در یک شرکت تضامنی گرديده به این معنا نیست که او تاجر است. بنابراین، شرکت تضامنی را اشخاصی که دارای اهلیت عام هستند و منعی قانونی برای انجام دادن معاملات ندارند (مثل ورشکسته در زمانی که ممنوع از دخالت در اموال خود است) می توانند تشکیل دهند. [9]

شريك در شركت تضامنى مادامى كه از شراكت انصراف نداده است تحت هيچ شرائطى حق واگذارى مسئوليت خود به ديگرى را ندارد [10] ، همچنين كسانى كه بعد از تشكيل شركت تضامنى به عضويت آن در مى آيند نسبت به بدهى هاى سابق شركت نيز مسئوليت خواهند داشت و اين مسئوليت قابل اسقاط نيز نمى باشد. [11]

سلب مسئوليت از شركاء صرفا با خروج از شركت تضامنى حاصل مى شود و خروج از شركت تضامنى از چند راه ممكن است :

    • واگذارى سهم الشركة به غير كه منوط به رضايت ساير شركاء است. [12]

    • انحلال شركت [13]

    • فسخ شراكت

نكته - شركت تضامنى ذاتا قابل فسخ است اما فسخ شركاء منوط به آن است كه اولا در اساسنامه شرط عدم فسخ نشده باشد و ثانيا فسخ ناشى از اضرار به ساير شركاء نباشد و شش ماه قبل از فسخ به شركاء اعلان شده باشد . [14]

با توجه به بند د ماده ١٣٦ قانون تجارت، تقاضاى فسخ شراكت در صورتى كه مقبول ساير شركاء واقع شود منجر به انحلال شركت تضامنى مى گردد.