درس خارج فقه استاد حمید درایتی
1400/10/21
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الشركة/شرکت تعاونی /ملحقات مباحث شروط
مورد دوم - اگر در ضمن نكاح مملوك با شخص حّرى شرط شود كه فرزند اين ازدواج مملوك باشد، نسبت به اين مسأله چند نكته قابل تأمل وجود دارد :
• آيا فرزندى كه محصول ازدواج يك مملوك با حرّ است به تبع أشرف أبوين، حرّ مى باشد (كما ادعى المشهور) و يا تابع حرّيت و رقّيت أم خواهد بود (كما ادعى الإسكافى تبعا للعامة) ؟
• آيا با شرط مى توان وصفى براى شخص ثالث (فرزند) به صورت شرط نتيجة اعتبار نمود يا خير؟ [1]
• آيا چنين شرطى صحيح است يا فاسد؟
• آيا شرط فاسد، مفسد عقد مى باشد يا خير؟
• در صورتى كه اين شرط فاسد مفسد نباشد، آيا در خصوص اين مسأله، فساد آن به نكاح نيز سرايت مى كند يا خير؟
• در صورتى كه اين شرط صحيح باشد، آيا تخلف آن موجب ثبوت خيار فسخ خواهد بود يا خير؟
• آيا علم و جعل شارط به فساد شرط، دخالتى در حكم مسأله دارد يا خير؟
مرحوم صاحب عروة معتقد است اولا نتيجه ى نكاح حرّ و مملوك بدون در نظر گرفتن شرط، حريّت فرزند آن ها مى باشد و ثانيا رقّيت اين فرزند، چه در ضمن عقد نكاح شرط شده باشد و چه در ضمن عقد لازم ديگرى، شرط فاسد مى باشد. ثالثا حتى اگر شرط فاسد، مفسد عقد دانسته نشود، اگر اين شرط در ضمن عقد نكاح صورت گرفته باشد و همچنين شارط جاهل به فساد شرط باشد، در خصوص این مسأله احتمال دارد چنين شرط فاسدى موجب فساد عقد نكاح نيز گردد زيرا نكاح نمى تواند متضمن خيار فسخ باشد تا جبران تخلف شرط نمايد (برخلاف ساير عقود). [2]
