< فهرست دروس

درس خارج فقه استاد حمید درایتی

1400/06/28

بسم الله الرحمن الرحیم

 

موضوع: کتاب الشركة/شرکت تعاونی /افزايش سرمايه

 

بايد توجه داشت كه افزايش سرمايه از طريق افزايش تعداد سهام اعضاء موجود منحصر به آورده ى نقدى اعضاء نخواهد بود بلكه مى تواند از محلّ سود انباشته شركت تأمين گردد هرچند قانون گذار اين اقدام را فقط تا سقف يك دوم ذخيره قانونى مجاز شمرده است [1] . راه ديگرى كه براى اين چنين افزايش سرمايه اى وجود دارد، تجديد ارزيابى دارايى شركت است كه اگرچه در خصوص شركت هاى تعاونى تصريح قانونى ندارد اما باتوجه به مسبوق بودن آن در شركت هاى سهامى، جواز آن بعيد نمى باشد. [2]

لازم به ذکر است كه اساسا تسهيلات حمايتى دولت نسبت به شركت هاى تعاونى مى تواند شيوه هاى مختلفى باشد كه برخى از آن ها عبارت است از :

     واگذارى اجراى طرح ها و پروژه هاى دولتى به شركت هاى تعاونى. [3]

     تأمين قسمتى از سرمايه ى شركت هاى تعاونى توسط وزراتخانه ها و مؤسسات دولتى. [4]

     در اختيار قرار دادن اموال عمومى دولتى. [5]

     استفاده از اعتبارات بانكى بدون بهره. [6]

     اختصاص بخشى از منابع بودجه ى عمومى يا سهام شركت هاى مصادره اى و يا ملى كشور. [7]

     فروش نقدى يا قسطى اموال منقول و غير منقول دولتى با قيمت عادلانه به شركت هاى تعاونى. [8]

 

بخش هفتم - مسئوليت

اساسا قانون گذار براى اعضاء شركت هاى تعاونى دو نوع مسئوليت شناسايى نموده است :

     مسئوليت نسبى — مسئوليت مالى اعضاء و ساير نهاد هاى تأمين كننده سرمايه ى شركت، در قبال فعاليت هاى شركت محدود به ميزان سهم آنان خواهد بود (مانند مسئوليت در شركت هاى سهامى) مگر اينكه ترتيب ديگرى مورد شرط شده باشد. [9]

     مسئوليت تضامنى — مسئوليت مالى اعضاء نسبت به اموال دولتى تحت اختيار، بعد از انحلال شركت تا پايان امر تصفيه به صورت تضامنى خواهد بود (مانند مسئوليت شركت هاى تضامنى). [10]


[1] تبصره ۲ ماده ٢٥ بخش تعاونى اقتصاد جمهورى اسلامى ايران :تعاونیها مى توانند تا حداکثر یک دوم ذخیره قانونی را جهت افزایش سرمایه خود بکار ببرند.
[2] برخى از حقوق دانان معتقدند كه قوانين و احكام شركت هاى سهامى پايه ى ساير شركت هاى تجارتى است و در مواردى كه قانون تعارض نداشته باشد، اعتبار خواهد داشت.
[3] ماده ۴ قانون بخش تعاونى اقتصاد جمهورى اسلامى ايران :دولت و کلیه سازمانهای وابسته موظفند در اجرای طرحها و پروژه های خود در شرایط مساوی اولویت را به بخش تعاونی بدهند.
[4] ماده ۱۷ قانون‌ بخش تعاونى اقتصاد جمهورى اسلامى ايران :شرکتهای تعاونی شرکتهائی است که تمام یا حداقل ۵۱ % سرمایه بوسیله اعضاء در اختیار شرکت تعاونی قرار می گیرد و وزارتخانه ها، سازمانها، شرکتهای دولتی و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانکها، شهرداری‌ها، شوراهای اسلامی کشوری، بنیاد مستضعفان و سایر نهادهای عمومی می توانند جهت اجرای بند ۲ اصل ۴۳ از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر از قبیل مشارکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره، اجاره به شرط تملیک، بیع شرط، فروش اقساطی، صلح، اقدام به کمک در تأمین و یا افزایش سرمایه شرکتهای تعاونی نمایندبدون آنکه عضو باشند.
[5] ماده ۱۸ قانون بخش تعاون اقتصاد جمهورى اسلامى ايران :دولت می‌تواند با رعایت اصول چهل و سوم و چهل و چهارم قانون اساسی، واحدهای صنعتی یا کشاورزی یا خدماتی و امثال آن را که اموال عمومی است و در اختیار دارد در اختیار شرکتهای تعاونی بصورت زیر قرار دهد:١ – واحدهای مذکور را بصورت حبس موقت یا مادام که تعاونی بصورت قانونی وجود داشته باشد در اختیار تعاونی قرار دهد و تعاونی مالک منافع آن باشد .۲ – در صورتی که واحدهای مذکور کارکنان واجد شرایط داشته باشند، در عضویت آن تعاونی اولویت خواهند داشت.۳ – دولت می تواند طبق قرارداد بابت استهلاک یا بازسازی یا نگهداری یا توسعه واحدهای مزبور سالانه مبلغی نقدی و یا کالا دریافت نماید .۴ – دولت می‌تواند در واگذاری واحدهای فوق و سایر امکانات، مقرراتی به عنوان شرایط الزامی در رعایت سیاستهای دولت در قیمت گذاری و برنامه ریزی تولید و توزیع و تأمین منافع عمومی، تعیین نمايد.
[6] ماده ۱۹ قانون بخش تعاونى اقتصاد جمهورى اسلامى ايران :در استفاده از وام و کمکهای مالی دولتی اولویت با تعاونی هایی است که از بانکها طبق قانون عملیات بانکی بدون بهره دریافت نکرده باشند.
[7] تبصره ۱ ماده ٢٤ قانون بخش تعاونى اقتصاد جمهورى اسلامى ايران :بمنظور فوق دولت می‌تواند با استفاده از منابع بودجه ای یا منابع بانکی با تضمین دولت، وام بدون بهره در اختیار تعاونی قرار دهد و اموال منقول و یا غیر منقول و وسایل و امکانات لازم را به قیمت عادله بطور نقد و یا اقساط برای تشکیل و تقویت تعاونیها با آنها بفروشد و یا به آنها اجاره دهد و یا اقدام به عقد اجاره بشرط تملیک بنماید و یا سهام شرکتها و مؤسسات دولتی و وابسته دولت و بانکها و مصادره و ملی شده را به تعاونیها منتقل نمايد.
[8] همان.
[9] ماده ۲۳ قانون بخش تعاونى اقتصاد جمهورى اسلامى ايران :مسؤوليت مالی اعضاء در شرکت های تعاونی محدود به میزان سهم آنان می باشد مگر آنکه در قرارداد ترتیب دیگری شرط شده باشد .تبصره – مسؤوليت دستگاه های عمومی تامین کننده سرمایه تعاونیها به میزان سرمایه متعلق به آنان می‌باشد مگر آنکه در قرارداد ترتیب دیگری شرط شده باشد.
[10] ماده ١٩ آيين نامه اجرايى قانون بخش تعاونى اقتصاد جمهورى اسلامى ايران مصوّب١٤ /٥ /١٣٧١ :خروج عضو تعاونی از تاریخ تصویب انحلال توسط مجمع عمومی فوق‌العاده یا تصمیم وزارت به انحلال - در صورتی که انحلال تعاونی رأساً توسط ‌آن وزارت انجام شود - تا خاتمه امر تصفیه، رافع مسئولیت تضامنی مقرر در تبصره ٤ ماده ٥٤ قانون، از عضو خارج شده نمی‌باشد.تبصره ۴ ماده ٥٤ قانون بخش تعاونى اقتصاد جمهورى اسلامى ايران :کلیه اموالی که از منابع عمومی دولتی در اختیار تعاونی قرار گرفته با انحلال آن باید مسترد شود.

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo