موضوع: كتاب الصلاة/أحكام الشكوك /شک بین چهار و پنج حال قیام

اَلسّادِس: اَلشَّكُ بَيْنَ الْاَرْبَعِ وَ الْخَمْسِ حالَ الْقِيامِ، فَاِنَّهُ يَهْدِمُ وَ يَجْلِسُ وَ يَرْجِعُ شَكُهُ اِلى ما بَيْنَ الثَّلاثِ وَ الْاَرْبَعِ فَيُتِمُّ صَلاتَهُ ثُمَّ يَحْتاطُ بِرَكْعَتَينِ مِنْ جُلُوْسٍ اَوْ رَكْعَتٍ مِنْ قِيامٍ.

ترجمه: ( شک بین چهار و پنج در حال ایستاده پس قیام را منهدم می کند و می نشیند و شک او برمی‌گردد به شک ما بین سه و چهار پس تمام می کند نمازش را سپس دو رکعت نماز احتیاط نشسته یا یک رکعت ایستاده به جا می آورد).

شرح: آنچه شکوک صحیحه پنج گانه ملاحظه شد منصوص بود، اما چند مورد دیگر از شکوک صحیحه غیرمنصوص می باشند، از جمله آن ها: شک بین چهار و پنج در حال قیام است و همان گونه که مرحوم مصنف متذکر شده اند و مرحوم صاحب حدائق(ره) نسبت به آن استظهار نفی خلاف و اشکال نموده اند حکم آن چنین است که، هدم قیام و رفع ید از آن کند زیرا حکم به زیادتی آن می‌شود.

نکته قابل توجه اینکه کسی که در حال قیام شک بین چهار و پنج دارد، (یعنی شک دارد که داخل رکعت رابعه شده است یا رکعت خامسه) در همین حال شک دارد که قبل از قیام سه رکعت به جا آورده یا چهار رکعت، زیرا چنانچه داخل در رکعت چهارم است، پس سه رکعت انجام داده و اگر داخل در پنجم است، پس چهار رکعت به جا آورده است و بنابراین در حق او حقیقتاً صدق می‌کند که، نمی داند سه رکعت خوانده است یا چهار رکعت، پس موضوع برای حکم مذکور در صحیحه حلبی و ابن سیابه محقَّق است (بنا گذاردن بر چهار الخ) فلذا گوئیم لازم است هدم قیام و رفع ید از آن نماید به لحاظ زیادتی.

بدین ترتیب از طرفی، علت حکم به هدم قیام و جلوس معلوم شد و از طرفی با عین حال که نصی راجع به تکلیف در شک بین چهار و پنج حال قیام موجود نبود، اما تحت یکی از شکوک صحیحه منصوصه درج گردید.

اَلسّابِع: اَلشَّكُّ بَينَ الثَّلاثِ وَ الخَمسِ حالَ القِيامِ فَاِنَّهُ يَهدِمُ وَ يَرجِعُ شَكُهُ إلى ما بَينَ الاِثنَينِ وَ الاَربَعِ فَيَبنِي عَلَى الأربَعِ وَ يَعمَلُ عَمَلَهُ.

ترجمه: (شک بین سه و پنج در حال قیام که هدم قیام و رفع ید از آن می‌شود و شک او بازگشت به دو و چهار می‌نماید پس بنا را بر چهار گذارده و عمل آن را انجام می‌دهد).

معلوم است که حکم مربوط به شک بین دو و چهار بعد از اکمال سجدتین از نصوصی که ذکر شد در اینجا تکلیف را روشن می نماید.

اَلثّامِن: اَلشَّكُّ بَينَ الثَّلاثِ وَ الاَربَعِ وَ الخَمسِ حالَ القِيامِ فَيَهدِمُ القِيامَ وَ يَرجِعُ شَكُهُ اِلى الشَّكِّ بَينَ الاِثنَتَينِ وَ الثَّلاثِ وَ الأربَعِ فَيُتِمُّ صَلاتَهُ وَ يَعمَلُ عَمَلَها.

ترجمه: (شک بین سه و چهار و پنج در حال قیام که هدم قیام و رفع ید از آن صورت می‌گیرد و بازگشت آن به شک بین دو و سه و چهار بعد از اکمال سجدتین خواهد بود پس نماز را تمام نموده و عمل آن را انجام می‌دهد در اینجا هم حکم مربوط به دو و سه و چهار از نصوص مربوطه معلوم است.

اَلتّاسِع: اَلشَّكُّ بَينَ الخَمسِ وَ السِّتِّ حالَ القِيامِ فَإِنَّهُ يَهدِمُ القِيامَ فَيَرجِعُ شَكُهُ اِلى ما بَينَ الأربَعِ وَ الخَمسِ.

ترجمه: ( شک بین پنج و شش در حال قیام که پس از هدم قیام و رفع ید از آن شک وی به شک بین چهار و پنج برمیگردد).

در اینجا هم تکلیف از نصوص مربوط به این نوع از شک بعد از اکمال سجدتین مشخص است.