موضوع: صلوة/صلوة آیات /نماز آیات به جماعت

متن:

إتیانها بالجماعَة أداءً‌ ‌کان أو قضاءً مع احتراقِ القُرص و عدمه والقول بعدم جواز الجماعة مع عدم ‌احتراقِ القرص ضعیف ویَتَحَمَّلُ الإمام فیها عن الْمَأموم القرائة خاصّة کما فِی‌ ‌الیومیّة دون غیرها مِنَ الْأفْعال و الأقوال.

(انجام نماز آیات به جماعت چه اداءً و چه قضاءً در فرضی که تمام قرص گرفته یا بعض آن گرفته باشد و قولی که جایز نمی داند جماعت را در صورت عدم گرفتگی کامل ضعیف است و امام به جای مأموم خصوص قرائت را بجا می آورد همانند نماز یومیه نه دیگر امور از افعال و اقوال.)

شرح:

مشهور گفته اند به جماعت خواندن نماز آیات مستحب است مطلقاً و فرادا خواندن آن هم جایز می باشد دلیل بر استحباب جماعت، نصوص می باشد.

صحیحه رهط:

صَلَّاهَا رَسُولُ اللَّهِ(ص) وَ النَّاسُ خَلْفَهُ فِي كُسُوفِ الشَّمْسِ[1] .

(رسول الله(ص) نماز آیات خواندند در حالی که مردم پشت سر ایشان بودند در هنگام خورشید گرفتگی.)

روایت روح بن عبدالرحیم:

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْكُوفِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ غَالِبِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ رَوْحِ بْنِ عَبْدِالرَّحِيمِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ(ع) عَنْ صَلَاةِ الْكُسُوفِ تُصَلَّي جَمَاعَةً؟ قَالَ جَمَاعَةً وَ غَيْرَ جَمَاعَةٍ[2] .

(روح بن عبدالرحیم گوید سؤال کردم از امام صادق(ع) راجع به نماز آیات آیا به جماعت خوانده شود؟ فرمود به جماعت و غیر جماعت.)

روایت محمد بن یحیی الساباطی:

وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَي السَّابَاطِيِّ عَنِ الرِّضَا(ع) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ صَلَاةِ الْكُسُوفِ تُصَلَّي جَمَاعَةً أَوْ فُرَادَي قَالَ أَيَّ ذَلِكَ شِئْتَ[3] .

(محمد بن یحیی الساباطی گوید سؤال کردم از امام رضا(ع) راجع به نماز آیات که آیا به جماعت خوانده شود یا فرادا؟ فرمود به هر کدام بخواهی.)

مرحوم صاحب وسائل (ذیل این حدیث):

وَ يَدُلُّ عَلَيْهِ عُمُومُ أَحَادِيثِ صَلَاةِ الْكُسُوفِ وَ إِطْلَاقُهَا وَ كَذَا أَحَادِيثُ الْجَمَاعَةِ. (منظور عمومات امر به جماعت در فرائض است.)

(و دلالت دارد بر آن عموم احادیث نماز آیات و اطلاق آن و همین طور احادیث مربوط به جماعت.)

خبر ابن ابی یعفور:

وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ يَعْقُوبَ الْهَاشِمِيِّ عَنْ مَرْوَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنِ ابْنِ أَبِي يَعْفُورٍ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ(ع) قَالَ إِذَا انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ فَانْكَسَفَ كُلُّهَا فَإِنَّهُ يَنْبَغِي لِلنَّاسِ أَنْ يَفْزَعُوا إِلَي إِمَامٍ يُصَلِّي بِهِمْ وَ أَيُّهُمَا كَسَفَ بَعْضُهُ فَإِنَّهُ يُجْزِي الرَّجُلَ يُصَلِّي وَحْدَهُ[4] .

(ابن ابی یعفور از امام صادق(ع) نقل کرده است که فرمود هنگامی که خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی به طور کامل واقع شود پس سزاوار است که مردم پناهنده شوند به امامی که با آنها نماز گذارد و چنانچه بعض خورشید یا ماه گرفته شود مجزی است که شخص فرادا نماز بخواند.)

ابن بابویه به همین خبر ابن ابی یعفور استناد کرده است که هرگاه تمام قرص گرفت به جماعت بخواند و هرگاه بعض آن گرفت فرادی بجا آورد.

در مختلف جواب داده است که لفظ ینبغی همانطور که برای واجب به کار می رود برای استحباب هم چنین است و تفصیل دو روایت می تواند کثرت فضل جماعت در گرفتگی تمام باشد و قلّت فضل جماعت در گرفتگی بعض.

اینکه مصنّف گوید: و یَتَحَمَّلُ الإمام فیها عن الْمَأموم القرائة خاصّة کما فِی‌ ‌الیومیّة ...

از آن جهت است که وقتی شارع مقدس اجازه داد جماعت را در نماز آیات و کیفیّت خاصی برای آن ذکر نکرد معلوم می شود که به آنچه در صلاة جماعت یومیّه بیان کرده احاله نموده است.

متن:

اَلْجَهْرُ بالقِرائَةِ فیها لیلاً وَ نَهاراً حتّی فی کسوف ‌ ‌الشمس علی الأصحّ.

(قرائت را در نماز آیات، جهریه بخواند در شب و روز حتّی در خورشید گرفتگی بنا بر اصحّ.)

صحیحه زراره و محمد بن مسلم:

... وَ تَجْهَرُ بِالْقِرائَة ...[5] .

(و قرائت را جهریه خواندن.)

صاحب جواهر:

و من المستحبات الجهر بالقرائة لیلاً أو نهاراً کما فی الذکری و الدروس[6] .

(و از مستحبات نماز آیات جهر به قرائت است شب یا روز همان طور که در ذکری و دروس آمده است.)