موضوع: صلوة/قنوت /نماز عیدین

متن:

إلّا فی صلاة‌ ‌العَیدین ففیها فی الرَّکْعَةِ الاُولی خَمْسُ مرّات و فی الثانیة أرْبَعُ مَرّات.

(مگر در نماز عیدین پس در نماز عید در رکعت اول پنج مرتبه و در رکعت دوم چهار مرتبه.)

بعض فقهاء از جمله صاحب جواهر(ره) (شیخ محمدحسن نجفی) گفته اند مشهور قائل به همین قول هستند[1] .

مرحوم شهید در ذکری از سید مرتضی نقل کرده است که امامیه قائل به این قول می باشند بخلاف جماعتی از جمله مرحوم شیخ در خلاف.

نصوصی که بر قول مشهور دلالت دارند:

روایت علی بن ابی حمزه:

و بالاسناد عن یونُسَ عن علیّ بن ابی حَمْزة عن ابی عبدالله(ع) فی صَلاةِ العیدین قال یُکَبِّرُ ثمّ یَقْرَأُ ثمّ یُکَبِّرُ خمساً وَ یَقْنُتُ بَیْنَ کُلِّ تکبیرَتَیْن ثمّ یُکَبِّرُ السابعه وَ یَرْکَعُ بها ثُمَّ یَقُومُ فی الثّانیَة فَیَقْرَأُ ثمّ یُکَبِّر اَرْبعاً فَیَقْنُتُ بَیْنَ کُلِّ تَکْبیرَتَیْنِ ثُمَّ یُکَبِّرُ وَ یَرْکَعُ بِها[2] .

(علی بن ابی حمزه از امام صادق(ع) نقل کرده است راجع به نماز عیدین فرمود: تکبیر می گوید سپس قرائت می خواند سپس پنج مرتبه تکبیر می گوید و بین هر دو تکبیر یک قنوت می خواند، سپس تکبیر هفتم را می گوید و رکوع بجا می آورد سپس می ایستد برای رکعت دوم پس قرائت می خواند سپس چهار تکبیر می گوید پس قنوت بجا می آورد بین هردو تکبیر سپس تکبیر می گوید و رکوع بجا می آورد.)

صحیحه اسماعیل الْجُعْفی:

و عنه عن احمدَ بن عبدالله القَرَویّ عن اَبانِ بن عثمان عن اسماعیلَ الجُعْفی عن ابی جعفر(ع) فی صلوةِ العیدَیْن قال یُکَبِّرُ واحِدَةَ یَفْتَتِحُ بِها الصَّلاةَ ثمّ یَقْرَأُ اُمَّ الْکِتابِ وَ سُورَةً ثُمَّ یُکَبِّرُ خَمْساً یَقْنُتُ بَیْنَهُنَّ ثُمَّ یُکَبِّرُ واحِدَةً وَ یَرْکَعُ بِها ثُمَّ یَقُومُ فَیَقْرَأُ اُمَّ الْکِتابِ وَ سُورَةً یَقْرَأُ فِی الْاُولی سَبِّحِ اسم رَبِّکَ الْاَعْلی وَ فِی الثّانیَة و الشَّمْسِ و ضُحیها ثُمَّ یُکَبِّرُ اَرْبَعاً وَ یَقْنُتُ بَیْنَهُنَّ ثُمَّ یَرْکَعُ بِالْخامِسَه[3] .

(اسماعیل الجُعْفی از امام باقر(ع) راجع به صلوة العیدین نقل کرده که فرمود یک تکبیر می گوید و نماز را با آن آغاز می کند سپس می خواند سوره حمد و سوره ای را سپس پنج تکبیر می گوید در حالی که بین آنها قنوت بجا می آورد سپس تکبیر می گوید و رکوع می کند سپس می ایستد، سپس سوره حمد و سوره ای را می خواند. در رکعت اوّل سوره اعلی و در رکعت دوم والشّمس سپس چهار تکبیر گوید و بین آنها قنوت بجا می آورد سپس با تکبیر پنجم به رکوع می رود.)

قائلین به قول غیرمشهور از جمله مرحوم شیخ این گونه استدلال کرده اند که بعض اخبار باب خالی از ذکر قنوت هستند و در بعض دیگر تعبیر ینبغی در مورد قنوت استعمال شده است که ظهور در وجوب و لزوم نداردو هنگام شک نسبت به قنوت، اصالة البرائه جاری می شود.

روایت سماعه:

و عنه عَنِ الْحَسَنِ عَنْ زُرْعَةَ بن محمدٍ عن سَماعَه قال سَألْتُه عَنِ الصَّلوةِ یَوْمَ الْفِطْرِ فَقالَ رَکْعَتَیْنِ بِغَیْرِ اَذانٍ وَ لااِقامَةٍ وَ یَنْبَغی لِلْاِمام اَنْ یُصَلّیَ قَبْلَ الْخُطْبَةِ و التَّکْبیرُ فِی الرَّکْعَةِ الاولی یُکَبِّرُ سِتّاً ثُمَّ یَقْرَأُ ثُمَّ یُکَبِّرُ السابِعَةَ ثُمَّ یَرْکَعُ بها فَتِلکَ سَبْعُ تَکْبیراتٍ ثُمَّ یَقومُ فِی الثّانیَة فَیَقْرَأُ فَاِذا فَرَغَ مِنَ القِرائَةِ کَبَّرَ اَرْبَعَاً (ثُمَّ یُکَبِّرُ الْخامِسَةَ) وَ یَرْکَعُ بِها وَ یَنْبَغی اَنْ یَتَضَرَّعَ بَیْنَ کُلِّ تکبیرَتَیْنِ وَ یَدْعُوَاللهَ هذا فی صَلاةِ الفِطر وَ الْاَضْحَی مِثْلُ ذلک سَواءً ... [4] .

(سماعه گوید سؤال کردم از او راجع به نماز روز فطر پس گفت دو رکعت به غیر اذان و اقامه و سزاوار است برای امام که نماز بگذارد قبل از خطبه و در رکعت اوّل شش تکبیر گوید سپس قرائت می خواند سپس تکبیر هفتم را گوید پس از آن به رکوع می رود پس این هفت تکبیر سپس می ایستد در رکعت دوم پس قرائت می خواند پس زمانی که از قرائت فارغ شد چهار تکبیر می گوید سپس تکبیر پنجم را بجا می آورد و با آن رکوع می نماید و سزاوار است که بین هردو تکبیر تضرع نموده و خدا را بخواند، این در نماز فطر واضحی مثل همان می باشد.)

مرحوم صاحب جواهر(ره) (شیخ محمدحسن نجفی) ذیل روایت مضمره سماعه را چنین ذکر می کند (وَ یَنْبَغی اَنْ یَقْنُتَ بَیْنَ کُلِّ تکبیرَتَیْنِ وَ یَدْعُوَاللهَ) و فی بعض النسخ (وَ یَنْبَغی اَنْ یَتَضَرَّعَ)[5] .