موضوع: صلوة/قنوت /بررسی نصوص

صحیحه سعد الاشعری:

وَ عَنْهُ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنْ سَعْدِ بْنِ سَعْدٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا(ع) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْقُنُوتِ هَلْ يُقْنَتُ فِي الصَّلَوَاتِ كُلِّهَا أَمْ فِيمَا يُجْهَرُ فِيهِ بِالْقِرَاءَةِ قَالَ لَيْسَ الْقُنُوتُ إِلَّا فِي الْغَدَاةِ وَ الْجُمُعَةِ وَ الْوَتْرِ وَ الْمَغْرِبِ[1] .

(سعد گوید از امام رضا(ع) سؤال کردم راجع به قنوت آیا در تمام نمازها است یا در نمازهایی که قرائت آنها به جهر خوانده می شود؟ در پاسخ فرمود قنوت نیست مگر در صبح و جمعه و وَتر و مغرب.)

البته شواهدی دالّ بر این است که در بعض نصوص که قنوت اختصاص به مواردی و اغلب به نمازهای جهریه داده شده موضع تقیّه بوده است از آنجا که عامّه اساساً قنوت را در نمازها به جز در موارد معدودی مشروع نمی دانند.

موثّقه ابی بصیر:

وَ عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَيْرٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ(ع) عَنِ الْقُنُوتِ فَقَالَ فِيمَا يُجْهَرُ فِيهِ بِالْقِرَاءَةِ، قَالَ فَقُلْتُ لَهُ إِنِّي سَأَلْتُ أَبَاكَ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ فِي الْخَمْسِ كُلِّهَا فَقَالَ رَحِمَ اللَّهُ أَبِي إِنَّ أَصْحَابَ أَبِي أَتَوْهُ فَسَأَلُوهُ فَأَخْبَرَهُمْ بِالْحَقِّ ثُمَّ أَتَوْنِي شُكَّاكاً فَأَفْتَيْتُهُمْ بِالتَّقِيَّةِ.

وَ رَوَاهُ الشَّيْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَعْقُوبَ مِثْلَهُ[2] .

(ابوبصیر گوید از امام صادق(ع) سؤال کردم راجع به قنوت پس فرمود: در نمازهایی که قرائت آن جهریّه است ابوبصیر گوید پس گفتم من از پدرتان سؤال کردم در این باره پس فرمود: در همه نمازهای پنجگانه پس فرمود: خداوند پدرم را رحمت کند، اصحاب پدرم آمدند پس سؤال کردند از وی پس خبر داد به آنها به حقّ سپس آمدند نزد من کسانی که به شک افتاده بودند «از ناحیه دیگران» پس فتوا دادم آنها را به تقیّه نمودن.)

متن:

و هو فی کُلّ ‌صلاةٍ مَرَّةً قَبْلَ الرّکوعِ مِنَ الرَّکْعَةِ الثّانیة وقبل الرکوع فی صَلاةِ الوَتْرِ.

(و قنوت در هر نمازی قبل از رکوع رکعت دوم و قبل از رکوع در نماز وتر.)

نمونه ای از نصوص دالّ بر آن:

روایت حارث بن مغیره:

وَ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَي عَنْ يُونُسَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِيرَةِ قَالَ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ(ع) اقْنُتْ فِي كُلِّ رَكْعَتَيْنِ فَرِيضَةٍ أَوْ نَافِلَةٍ قَبْلَ الرُّكُوعِ[3] .

(حارث بن مغیره گوید: امام صادق فرمود: قنوت را بجا آور در هر دو رکعت نماز واجب یا نافله قبل از رکوع.)

روایت اعمش:

وَ فِي الْخِصَالِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْأَعْمَشِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ(ع) فِي حَدِيثِ شَرَائِعِ الدِّينِ قَالَ وَ الْقُنُوتُ فِي جَمِيعِ الصَّلَوَاتِ سُنَّةٌ وَاجِبَةٌ فِي الرَّكْعَةِ الثَّانِيَةِ قَبْلَ الرُّكُوعِ وَ بَعْدَ الْقِرَاءَةِ[4] .

(اعمش از امام صادق(ع) نقل کرده است که در حدیث شرائع الدین فرمود: و قنوت در تمامی نمازها سنّت واجبی است در رکعت دوم قبل از رکوع و بعد از قرائت.)