موضوع: صلوة/تسلیم /صیغه دوم

متن:

وَ یکْفی فی ‌ ‌الصیغة الثانیة «السّلام علیکم» بحذف قوله و رحمة اللّه و برکاته وَ إنْ کان‌ ‌الأحوطُ ذِکْرَه.

(کافی است در صیغه دوم که بگوید «السّلام عَلَیکُم» به حذف وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَکاتُه هرچند احوط ذکر آن است.)

قول مشهور فقهاء کفایت السّلام عَلَیکُم است از مرحوم علّامه هم دعوی اجماع بر عدم وجوب ضَمّ جمله دیگر نقل شده است هرچند البته دو قول دیگر هم وجود دارد یکی السّلام عَلَیکُم وَ رَحْمَةُ اللّه و دیگری السّلام عَلَیکُم وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَکاتُه.

استدلال بر قول مشهور (کفایت السّلام عَلَیکُم) :

روایت ابی بکر الحضرمی:

وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَي عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي بَكْرٍ الْحَضْرَمِيِّ قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنِّي أُصَلِّي بِقَوْمٍ فَقَالَ سَلِّمْ وَاحِدَةً وَ لَاتَلْتَفِتْ قُلِ السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ[1] .

(ابوبکر حضرمی گوید به او گفتم نماز گزاردم با قومی پس فرمود یک سلام بده و التفات نکن «به یمین و یسار» بگو السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ.)

منظور آن است که لازم نیست سلام را دو مرتبه بگویی، یک مرتبه با توجه به سمت راست و یک مرتبه با توجه به سمت چپ یک مرتبه السّلام علیکم کافی است و امّا ذکر عبارت السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ آورده شده از حیث اینکه معمولاً قبل از ذکر السَّلَامُ عَلَيْكُمْ گفته می شود.

موثّقه یونس بن یعقوب:

وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي الْحَسَنِ(ع) صَلَّيْتُ بِقَوْمٍ صَلَاةً فَقَعَدْتُ لِلتَّشَهُّدِ ثُمَّ قُمْتُ وَ نَسِيتُ أَنْ أُسَلِّمَ عَلَيْهِمْ فَقَالُوا مَا سَلَّمْتَ عَلَيْنَا فَقَالَ(ع) أَ لَمْ تُسَلِّمْ وَ أَنْتَ جَالِسٌ قُلْتُ بَلَي قَالَ(ع) فَلَابَأْسَ عَلَيْكَ وَ لَوْ نَسِيتَ حِينَ قَالُوا لَكَ ذَلِكَ اسْتَقْبَلْتَهُمْ بِوَجْهِكَ وَ قُلْتَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ[2] .

(به امام ابوالحسن(ع) گفتم با جمعی نمازگزاردم پس نشستم برای تشهد سپس برخاستم و فراموش کردم بر آنها سلام دهم پس گفتند بر ما سلام ندادی. پس فرمود: آیا وقتی نشسته بودی سلام ندادی؟ گفتم بلی. فرمود: اشکالی بر تو نیست و اگر فراموش کردی زمانی که به تو چنین گفتند رو به سمت آنها می کنی و می گویی السَّلَامُ عَلَيْكُمْ.)

روایت ابی بصیر:

وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ(ع) قَالَ إِذَا كُنْتَ إِمَاماً فَإِنَّمَا التَّسْلِيمُ أَنْ تُسَلِّمَ عَلَي النَّبِيِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ السَّلَامُ وَ تَقُولَ السَّلَامُ عَلَيْنَا وَ عَلَي عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ فَإِذَا قُلْتَ ذَلِكَ فَقَدِ انْقَطَعَتِ الصَّلَاةُ ثُمَّ تُؤْذِنَ الْقَوْمَ فَتَقُولَ وَ أَنْتَ مُسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةِ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ[3] .

(ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل کرده که فرمود زمانی که امام بودی پس تسلیم آن است که سلام بر پیامبر دهی و بگویی السَّلَامُ عَلَيْنَا وَ عَلَي عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ پس زمانی که آن را گفتی پس نماز منقطع می شود سپس اعلام می کنی به قوم پس می گویی در حالی که رو به قبله داری السَّلَامُ عَلَيْكُمْ.)

روایت عبدالله بن ابی یغفور:

جَعْفَرُ بْنُ الْحَسَنِ الْمُحَقِّقُ فِي الْمُعْتَبَرِ نَقْلًا مِنْ جَامِعِ الْبَزَنْطِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي يَعْفُورٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ(ع) عَنْ تَسْلِيمِ الْإِمَامِ وَ هُوَ مُسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةِ قَالَ يَقُولُ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ[4] .

(عبدالله بن ابی یعفور گوید پرسیدم از امام صادق(ع) از تسلیم امام در حالی که روبه قبله قرار دارد فرمود: می گوید السَّلَامُ عَلَيْكُمْ.)