درس آیات الأبدان استاد رسول باقری‌اصفهانی

موضوع: آیات الأبدان در قرآن/ادامه بحث تدابیر پسرزایی /

تدابیر پسرزایی از منظر حکیم بوعلی

بحث ما شرح و بررسی آیه ﴿يَهَبُ لِمَنْ يَشَاءُ الذُّكُورَ﴾[1] بود. نکاتی را درباره آداب و نحوه تشکیل جنین نر بیان کردیم. تتمه‌ای از آن جلسه باقی ماند و امروز قصد داریم نکاتی را از کتاب قانون حکیم بوعلی متذکر شویم. حکیم بوعلی در فصل هفتم کتابش در رابطه با تشکیل جنین نر، چنین می‌گوید:

مرد و زنی که آرزو دارند دارای پسر شوند باید دستورات زیر را در نظر گیرند و مراعات کنند:

1ـ قبل از هر چیز باید زن و شوهر به وسیله‌ی عطر گرم و بخور گرمی‌بخش و غذاهای گرمی‌بخش مزاج خود را گرمی بخشند.

2ـ معجون مثرودیطوس (میترادات) بخورند.

توضیح: مثرودیطوس شربتی است که از مفردات گرم تشکیل می‌شود.

3ـ زن فرزجه‌های ذکر شده را بردارد؛ البته در شرایطی که لازم باشد.

توضیح: «فرزجه» به معانی شیاف کردن است و زن باید از شیاف‌های گرم استفاده کند.

4ـ حقنه‌های گرمی‌بخش و داروهای مالیدنی گرمی‌بخش به کار برد.

توضیح: شیاف‌های گرم در فرج زن قرار می‌گیرد اما معمولا حقنه‌ها در روده قرار می‌گیرند. معمولا اصطلاح
«حقنه» برای جایی که لازم است مانند روده بکار می‌رود اما برای این موارد بخصوص، منظور این است که داروها و روغن‌های گرم در قسمت واژن از مقعد تا دستگاه تناسلی استفاده شود.

«نباید به گفته‌ی کسانی اعتماد کرد که می‌گویند باید آب پشت زن ناتوان باشد تا آب پشت نرینه بر آن چیرگی یابد و جنین نر تکوین شود. این‌ها اشتباه می‌کنند بلکه در حقیقت باید تخمه‌ی زن پرمایه و نیرومند و گرم باشد که در این حالت در تکوین جنین نر می‌تواند کمک بسزایی باشد. اما در هر حال نباید آب پشت مرد ناتوان‌تر از آب پشت زن باشد بلکه باید نیرومند‌تر باشد تا به تکوین جنین نر بینجامد.»

توضیح: مرد باید نسبت به زن قوی‌تر باشد اما به این معنا نیست که زن رحمش را سرد کند. جنبه فاعلیت مرد مهم است و باید تقویت شود اما باید جنبه انفعالی زن نیز تقویت شود یعنی باید رحم گرم باشد در حدی که بتواند نطفه مرد را بپذیرد و با نطفه خودش مخلوط کند تا جنین شکل گیرد.
محل تولید آب مرد، کمر و محل تولید آب زن بین دو سینه اوست. اما محل تجمع آب زن، درون رحم است. لذا زن و مرد، هر دو باید خود را تقویت کنند اما مرد باید قوی‌تر از زن باشد.

5ـ باید مدتی که لازم و مقدمه تکوین جنین نر است از جماع دور باشند؛ اما نباید این فاصله‌ی زمانی چندان باشد که سابقاً گفتیم و در نتیجه تخمه از اثر بیفتد.

توضیح: زن و مرد باید مدت زمانی مقدمه سازی و بعد آمیزش کنند. بنابراین نباید بدون مقدمه سراغ آمیزش بروند. زن باید رحم خود را از میوم، فیبروم، کیست و ... پاکسازی کند و مرد نیز آب کمر خود را تقویت کند و بیماری‌هایی از جمله زودانزالی، واریکوسل و عدم نعوظ خود را درمان و سپس آمیزش کند. ممکن است زن و مرد خود را تقویت کنند اما فاصله‌ای چند ماهه پیش بیاید، در این صورت باید مجددا مقدمه‌سازی کنند.

6ـ زن و شوهر نباید زیاد آب بنوشند و اگر نوشیدند کم و کم کم بنوشند.

توضیح: نطفه نباید آبکی و بلغمی باشد بلکه باید غلیظ باشد و قوام یابد.

7ـ زن و شوهر هر دو غذاهای نیروبخش و گرمی‌بخش بخورند.

توضیح: از جمله غذاهای نیروبخش بادمجان سرخ شده در روغن زیتون، کتلت و تخم‌مرغ است.

8ـ آنگاه مرد منی خود را بیازماید، اگر دید که آبکی و کم‌مایه است بداند که هنوز زود است و باید بیشتر خود را معالجه کند و اگر دید که آب پشتش پرمایه و غلیظ است، باز چند روزی صبر کند و دستورات تقویتی را ادامه دهد تا تخمه نیرومند گردد و تا جمع شود ـ چنانکه سابقاً بدان اشاره کردیم ـ آنگاه هر دو آماده‌ی کار خیر شوند و دستوراتی را که قبلا بیان کردیم اجرا کنند. اطاق خواب در منتهی درجه‌ی خوشبویی باشد و خوشبوهای گرم از قبیل: ندّ مشک زده، زعفران و عودِ خام هندی در آن استفاده شده باشد. اما نباید کافور در خوشبو کردن اطاق خواب به کار رود. زیباترین و بهترین رختخواب ممکن آماده باشد. هنگام جماع در نهایت خوشحالی و بی‌غمی باشند. مرد هنگام انزال مردی قهرمان و خوش‌اخلاق و خوش‌قیافه را پیش خیال مجسم کند.[2]

توضیح: خوردن گداخته و کاچی برای تقویت مرد و زن مفید است.

ندّ: بخوری است که از ساییده‌ی عود و از مشک و عنبر و مصطکی و کمی صمغ عربی که در گلاب حل شده‌اند و با ساییده‌ی عود درهم می‌سرشند، ساخته می‌شود. این بخور را نجاشعه اولین بار برای خلفا ساخته است ـ تذکره‌ی انطاکی.[3]

بخور مورد استفاده زن و شوهر باید از انواع معطرات گرم و طبیعی باشد. با توجه به قاعده ترکیب جمع معطرات گرم آثار آن را مضاعف می‌کند. پس دود دادن عطرهای گرم باعث افزایش بسیار زیاد نیروی جنسی می‌شود. امام (ع) در این باره فرمودند: «الرِّيحُ الطَّيِّبَةُ»[4] بوییدن ریاحین پاک، طیب و طبیعی نیروی جنسی را افزایش می‌دهد.

می‌توانند اسفند، کندر، قسط و سعد کوفی نیز دود دهند.

آیا نکته‌های مطرح شده توسط حکیم بوعلی در روایات ذکر نشده‌اند؟
امام حسن (ع) در روایتی فرمودند: «بِنَفْسٍ سَاكِنَةٍ وَ جَوَارِحَ غَيْرِ مُضْطَرِبَةٍ»[5] ، اگر مرد با نفس، روح و روان آرام و بدن غیرمضطرب به سراغ همسر خويش برود، دو نطفه با استوارى به هم در مى‌آويزند.

تجسم مردی قهرمان، خوش‌اندام و خوش قیافه توسط مرد، از این جهت است که می‌خواهد فرزندش پسر شود. بنابراین مناسب است تصویر قهرمانی همچون حاج قاسم در ذهنش باشد.

«نشانی‌های مرد نمونه در تولید نرینه ـ که آن را آتش پاره گویند ـ مردی است که تن نیرومند داشته باشد، گوشت بدنش میانگین سفتی و نرمی باشد، منی‌اش پرمایه و گرم باشد، بیضه‌هایش بزرگ و رگ درشت باشند، از جماع ناتوان نشود و آب پشتش از طرف راست بدن بتراود. چنانکه مشاهده می‌شود که تلقیح‌کننده‌ی حیوانات خایه‌ی چپ گشن را می‌بندد که آب تخم‌ریزی از خایه‌ی راست بریزد.»

توضیح: «مرد از جماع ناتوان نشود» یعنی مثلا فرزند داشته باشد. نشانه‌های ذکر شده توسط حکیم بوعلی صفات قهرمانی باید باشد که در تصویر مرد هنگام جماع منقّش شود یا ویژگی‌های مرد ایده‌آل برای آمیزش است. تن مرد، نیرومند و بدنش گوشت داشته باشد و چاقی او معلول گوشت و چربی به اندازه باشد.
حکیم بوعلی علت بزرگ بودن رگ‌ها را در تشریح بیضه‌ها مطرح کرده است. خداوند رگ زیر بیضه را بزرگ قرار داده است تا حالت نعوظ پیدا کند و مشکلی پیش نیاید.

«اگر پسر بچه‌ی تازه زاییده بیضه‌ی راستش قبل از بیضه‌ی چپ باد کرد، در آینده مرد کاملی می‌شود و پسر بچه به دنیا می‌آورد و اگر بیضه‌ی چپش قبل از بیضه‌ی راست باد کرد، در آینده دختر به دنیا می‌آورد.
دیده باشد ـ تولید نرینه می‌کند.»

توضیح: محتلم شدن نشانه خوبی برای پسردار شدن است.

«حال برسیم به زن نمونه در پسر آوردن که آن را ماده عقاب لقب داده‌اند. نشانی‌هایش از این قرارند: رنگ و روی و سیمای معتدل و طبیعی دارد، بدنش سفت نیست و فروهشته هم نیست. خون حیضش پرمایه است و چرک‌آلود نیست، ماده‌ی آبکی‌اش اندک نیست که بسیار سوخته باشد، دهانه‌ی زهدانش درست در برابر فرج قرار دارد، دهانه‌ی زهدانش به خوبی تخم نرینه را می‌بلعد و هضم می‌کند، رگ‌های آن دور و برها پدیدار و در ریزش دادن قوی و درستند، حواس و حرکاتش بر مرام است، نه اسهال همیشگی دارد و نه یبوست دائمی، چشمانش بیشتر تمایل به رنگ مشکی دارند تا به میشی، دلشاد و بذله‌گوی و نیک‌نفس است.»[6]

توضیح: رگ‌های اطراف زهدان زن پسرزا، پدیدار است.
در روایات آمده مردی خدمت امام رسید و گفت: دچار غلبه بلغم شده‌ام. امام به او فرمودند: آیا زنی نداری که خوش‌اخلاق و خوش‌خنده باشد که تو را بخنداند؟
پس معلوم می‌شود خوش‌اخلاقی، زیبارویی و بذله‌گویی زن، بلغم همسرش را از بین می‌برد.

«دختری که شرایط نامبرده در آن موجود است و تازه به حد بلوغ می‌رسد و برای بانو شدن و پسر آوردن کاندید می‌شود، بسیار زود باردار می‌شود؛ زیرا حرارت زیاد دارد و زهدانش پیه زیاد ندارد و رطوبتش کم است.»

توضیح:‌ اصلاح مزاج بحث خیلی مهمی است. از جملات جناب بوعلی بدست می‌آید که زن و مرد باید قبل از اقدام برای فرزندداری مدتی به اصلاح مزاج بپردازند و گرمی آنان نسبت به دیگر مزاج‌ها اندکی غالب باشد.

«هر زنی که زهدانش سریع‌تر تخمه نرینه را هضم می‌کند، به پسر آوردن نزدیک‌تر است. زنانی که مدت‌ حیض تا پاک شدن‌شان کوتاه و حداکثر تا بیست و دو روز است. آمادگی بیشتر برای پسر آوردن دارند تا زنانی که مدت حیض و پاک شدن از حیض آن‌ها به چهل روز می‌کشد.»

ذیل آیه ﴿وَيَجْعَلُ مَنْ يَشَاءُ عَقِيمًا﴾[7] تتمه‌ای باقی ماند. اشاره کردیم که عقیم بودن نوعی بیماری است و هر بیماری علت و درمانی دارد. بنابراین نازایی هم بیماری است و هم علت و درمان دارد.

نشانه‌های بارداری

نشانی‌های باردار شدن و باردار بودن از اول بندآمدن جنین از قرار زیرند:

1ـ چنانکه سابقاً هم ذکر شد، اگر در وقت جماع مرد و زن با هم و در یک زمان تخم‌ریزی کنند، حالتی سست شدن ماننده بر دهانه‌ی زهدان می‌آید و مثل این است که دهانه‌ی زهدان سر ذَکَر را در حالی که تخم از آن می‌ریزد مک می‌زند، و گاهی که ذکر از فرج بیرون می‌آید ذکر نسبتا خشک می‌نماید.

توضیح: سست شدن دهانه رحم یکی از نشانه‌های بارداری است.

2ـ به دنبال چنین جماع بارآوری، دهانه‌ی زهدان چنان بر هم می‌آید و تنگ می‌شود که نتوان میل سرمه‌کشی را در آن فرو برد. زهدان در این حالت احساس می‌شود که بلند شده و به جلو آمده و منقبض شده اما سفت نشده است و اطراف بالائی‌های دهانه‌ی زهدان خشک خشک می‌شود.

3ـ به دنبال چنین جماعی ـ که سبب بارداری می‌شود ـ حیض تا مدتی بند می‌آید یا بسیار کم می‌آید.

4ـ در میان فرج و ناف آزاری اندک حس می‌شود.

5ـ احتمال دارد که زن به دشوار بولی مبتلا گردد.

6ـ اکثراً زن بعد از این جماع موفق، از جماع نفرت پیدا می‌کند و نمی‌خواهد مرد به او نزدیک شود و اگر با وی در آمیزند تخم نمی‌ریزد و لذت چندانی نمی‌برد. هنگام جماع زیر نافش به درد آید و ممکن است دلش بهم بخورد.

7ـ زنی که جنین نر در شکم دارد بیشتر از زنی که جنینش دختر است از جماع بیزار است. زنی که جنین دختر در شکم دارد ممکن است از جماع کردن خوشش آید.

8ـ زن بعد از آنکه باردار شد، با روی آورهایی از قبیل:‌ افسردگی، تنبلی، تن سنگینی، بدنَفَسی، گاه گاهی دل بهم آمدن، آروغ ترش، چندش، سردرد، سرگیجه، تاریکی در چشم و تپش قلب روبرو می‌شود.

9ـ بعد از یک ماه یا دو ماه ویار می‌کند و ویارش چیزهای غیرطبیعی است.

10ـ سپیدی کره‌ی چشم صاف‌تر می‌شود و به سبزرنگی می‌زند و احتمال دارد که چشم به گودی برود. پلک‌ها سست می‌شوند و حالت فروهشتگی پیدا می‌کنند.

11ـ نیروی دید افزایش می‌یابد، سیاهی داخل کره‌ی چشم زرد می‌نماید، سپیدی رنگ زن باردار سفیدتر از سابق به نظر می‌آید و اکثراً زرد رنگ نمی‌شود.

12ـ حتما در رنگ رخساره تغییراتی رخ می‌دهد و نشانی‌های خارج از حالت طبیعی بروز می‌کنند. البته این دگرگونی‌ها در زنی که جنین نرینه دارد کمتر است و در زنی که جنینِ از جنس لطیف در شکم دارد بیشتر است.

13ـ احتمال دارد از اثر باردار شدن ‌ـ که زهدان گرم می‌شود ـ درد پشت و درد باسن ـ که زن داشته است ـ تسکین یابند و همینکه بچه زایید درد برگردد.[8]