درس آیات الأبدان استاد رسول باقری‌اصفهانی

موضوع: آیات الأبدان در قرآن/ادامه خواص زیتون /

بیماری‌های دیگر که با روغن زیتون درمان می‌شود:

13) درمان بیماری‌های گوش

بیماری‌های گوش شامل درد گوش، طنین گوش و ضعف شنوایی می‌شود.

درمان بیماری گوش با روغن زیتون در روایتی به این صورت وارد شده است:

«دَوَاءُ اَلْأُذُنِ إِذَا ضَرَبَتْ عَلَيْكَ يُؤْخَذُ اَلسَّدَابُ وَ يُطْبَخُ بِزَيْتٍ وَ يَقْطُرُ فِيهَا قَطَرَاتٌ فَإِنَّهُ يَسْكُنُ بِإِذْنِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ»[1]
دوای گوش زمانی که موجب ضربان بر تو شود؛ سداب گرفته می‌شود و در روغن زیتون طبخ می‌شود و در گوش چند قطره چکانده می‌شود. در این صورت به اذن خداوند درد و ضربان گوش تسکین می‌یابد.

از ترکیب سداب با روغن زیتون و طبخ آن، روغن سداب بدست می‌آید.

اگر پایه روغن سداب، روغن زیتون باشد، برای بیماری‌های گوش مفید خواهد بود. البته این روایت بیان نمی‌کند که پایه روغن سداب، روغن زیتون باشد. بلکه گفته شده گیاه سداب در روغن زیتون طبخ شود تا روغنش بدست آید.

در کتاب مکارم الاخلاق از امام رضا (ع) روایتی وارد شده است:

«لاَ بَأْسَ أَنْ يَتَدَلَّكَ اَلرَّجُلُ فِي اَلْحَمَّامِ بِالسَّوِيقِ وَ اَلدَّقِيقِ وَ اَلنُّخَالَةِ وَ لاَ بَأْسَ أَنْ يَتَدَلَّكَ بِالدَّقِيقِ اَلْمَلْتُوتِ بِالزَّيْتِ وَ لَيْسَ فِيمَا يَنْفَعُ اَلْبَدَنَ إِسْرَافٌ إِنَّمَا اَلْإِسْرَافُ فِيمَا أَتْلَفَ اَلْمَالَ وَ أَضَرَّ بِالْبَدَنِ»[2]
اشکالی ندارد که انسان در حمام دلاکی کند و بدنش را با سویق، آرد یا سبوس بساید و اشکالی ندارد که با آرد یا سویقی که با روغن زیتون آمیخته شده، بدنش را بساید و در آنچه که به بدن انسان نفع می‌رساند، هیچ اسرافی نیست. همانا فقط اسراف در جایی است که مال خود را تلف کند و به بدنش ضرر برساند.

* مالیدن ترکیب دقیق (آرد) و روغن زیتون به بدن، اسراف نیست چرا که به حال بدن مفید است.

در روایت دیگری از امام صادق (ع) در این باره سوال می‌شود:

«سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ التَّدَلُّكِ بِالدَّقِيقِ بَعْدَ النُّورَةِ فَقَالَ لَا بَأْسَ قُلْتُ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ إِسْرَافٌ فَقَالَ لَيْسَ فِيمَا أَصْلَحَ الْبَدَنَ إِسْرَافٌ إِنِّي رُبَّمَا أَمَرْتُ بِالنَّفِيِ‌ فَيُلَتُّ لِي بِالزَّيْتِ فَأَتَدَلَّكُ بِهِ إِنَّمَا الْإِسْرَافُ فِيمَا أَتْلَفَ الْمَالَ وَ أَضَرَّ بِالْبَدَنِ»[3]
از امام صادق (ع)‌ راجع به دلاکی با آرد گندم و جو (سبوس‌دار) بعد از نوره، سوال شد. حضرت فرمودند:‌ اشکالی ندارد. گفتم:‌ اهل سنت گمان می‌کنند که این کار اسراف است. حضرت فرمودند: در آنچه که به صلاح بدن باشد،‌ اسراف نیست. من امر می‌کنم مغز گندم و جو آماده شود و آن با روغن زیتون ملتوت می‌شود. من با آن دلاکی می‌کنم. همانا اسراف در چیزی است مال تلف شود و به بدن ضرر برساند.

* در زمان قدیم سبوس را از آرد جدا نمی‌کردند. بنابراین منظور از «دقیق»، آرد همراه با سبوس است. فرق سویق و دقیق در تفت دادن آرد و سبوس است. برای تهیه سویق، دقیق را تفت می‌دهند.

* منظور سائل این بود که آیا دلاکی با دقیق، اسراف است؟

* «نَفِي» را «لباب الدقیق»[4] گفته‌اند که به معنای مغز گندم و جو است.

* احتمال دارد منظور از مغز گندم و جو، سبوس باشد.

* یکی از مصادیق اسراف، خوردن یا آشامیدن چیزهای مضر است و خداوند اسراف کاران را دوست ندارد.

13) رفع ترک‌های کف دست و پا

«سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ تَشَقَّقَتْ يَدَاهُ وَ رِجْلَاهُ وَ هُوَ مُحْرِمٌ أَ يَتَدَاوَى قَالَ نَعَمْ بِالسَّمْنِ وَ الزَّيْتِ»[5]
شخصی از امام صادق (ع) در رابطه با مردی که دست‌ها و پاهایش ترک برداشته و خشک شده و در حال احرام است،‌ سوال کرد آیا مداوا کند؟ حضرت فرمودند: بله با روغن زرد گاوی و روغن زیتون.

برای درمان ترک دست و پا، روغن زیتون و زرد گاوی مالیده شود یا روغن زیتون در ناف چکانده شود. در روایات وارد شده روغن بان در ناف چکانده شود.

محرم نمی تواند از روغن برای نرم کردن پوستش استفاده کند اما برای درمان اشکالی ندارد.

14) درمان گزش عقرب

روایت زیر احتمالا مستند به تجربه باشد؛ زیرا نام راوی برده نشده است:

«أنه إذا شرب الملسوع من العقرب وزن ربع درهم من نشادر قد حل في زيت طيب برأ»[6]
اگر کسی دچار گزش عقرب شد، اندازه یک چهارم درهم از نشادری که در روغن زیتون پاک حل شده باشد،‌ بنوشد.

* ترکیب روغن زیتون و نشادر برای رفع آسیب‌های عقرب‌زدگی مفید است.

خواص برگ درخت زیتون

در کتاب «موسوعة الأعشاب والنباتات في القران و السنة»، خواصی برای درخت زیتون ذکر شده است. منابع این کتاب بیشتر از اهل تسنن است.

«فوائد أوراق الزیتون الطبیة عدیدة أثبت أحد العلماء أن الأوراق الزیتون تأثیراً واضحاً لخفض الدم و قد أثبت العلماء أن للأوراق أیضاً تأثیراً فی خفض نسبة السکر فی الدم و لها میزة توسیع الشرایین و تزید من سریان الدورة الدمویة تقلل نسبة الکولیسترول فی الدم»[7]
برگ درخت زیتون فوائد زیادی دارد و یکی از علما ثابت کرده برگ‌های زیتون تأثیر روشنی برای کاهش فشار خون دارد. علماء ثابت کرده‌اند که برگ‌های زیتون برای تعدیل میزان شکر در خون، مؤثر است و برای رفع گرفتگی عروق مفید است و خون را به جریان می‌اندازد و کلسترول خون را کاهش می‌دهد.

* دمکرده چای برگ درخت زیتون برای فشار خون مناسب است.

* دمکرده برگ درخت زیتون، قند خون را متعادل نگه می‌دارد و برای افراد دیابتی مفید است.

* دمکرده برگ زیتون برای کسانی که دچار یائسگی زود هنگام شده‌اند مفید است و خون را به جریان می‌اندازد.

«إذا مضغ ورقه أذهب فساد اللثة والقلاع وأورام الحلق وأن دق وضمد به أو بعارته منع القروح والأورام وختم الجراح وقطع الدم (و ورقه نافع لسیلان العرق)»[8]
زمانی که برگ درخت زیتون جویده شود، فساد لثه،‌ آفت‌ها و آبسه دهان، ورم‌های حلق و لوزتین را از بین می‌برد. اگر آسیاب و له شود یا آبش گرفته شود و روی جراحات، اورام و زخم‌ها قرار گیرد،‌ جراحات را از بین می‌برد و خون‌ریزی را قطع می‌کند. برگ آن برای افرادی که تعریق زیادی دارند،‌ نافع است.

* برای تعریق زیاد،‌ برگ درخت زیتون را خشک و پودر کرده و روی بدن بمالند.

درخت زیتون مبارک است. میوه، برگ و چوب آن مفید است. در روایات خواص زیادی برای زیتون و روغن آن ذکر شده است. جناب میرحیدر نیز در کتاب معارف الهی، خواص درمانی زیتون و روغن زیتون را که به صورت تجربی به آن‌ها دست یافته شده، ذکر کرده است.