درس خارج اصول استاد مصطفی اشرفی‌شاهرودی

موضوع: انواع قطع موضوعی/ جایگزینی امارات در مقام قطع موضوعی طریقی/

ادامه بحث بررسی امکان قائم مقام شدن امارات و اصول مقام قطع موضوعی طریقی

گفتیم در شرع قطع موضوعی داریم که ادله حکم جواز شهادت بر وجود چنین قطعی دلالت دارند که وجود صفت قطع برای شهادت دادن لازم است همانطور که حضرت فرمود اگر مطلب مورد شهادت مثل همین آفتاب در وسط روز برای تو روشن بود شهادت بده (ان کان مثل هذا فلتشهد) که این سخن بخوبی بر این مطلب دلالت دارد که صفت قطع در حکم جواز شهادت موضوعیت دارد.

حال در این صورت اگر برای شاهد بینه قائم شد که فلان فرد مرتکب زنا شده است این فرد نمی‌تواند به استناد بینه شهادت دهد و لو در واقع هم چنین واقعیتی وجود داشته باشد و یا مثل اخذ قطع در رکعتین اولتین برای حکم صحت نماز که اگر قطع و علم وجود نداشته باشد نماز باطل است و لو در واقع بینه‌ای که قائم شده بر رکعت اول یا دوم، مطابق با واقع باشد اما چون علم و قطع وجود ندارد حکم صحت نماز هم به تبع عدم علم و قطع نخواهد بود.

در این نوع از قطع موضوعی اختلافی نیست که امارات و اصول نمی‌توانند جانشین این نوع از قطع شوند. اما در قطع موضوعی طریقی که بحث ماست دو نظر مطرح شد که یکی نظر مرحوم شیخ بود که ایشان قائل به جواز جانشینی امارات و اصول بجای قطع موضوعی طریقی شد (در موضوع حکم جواز تقلید از مجتهد قطع موضوعی طریقی اخذ شده است یعنی صفت قطع برای حکم جواز تقلید از مجتهد معتبر نیست بلکه منکشف و واقع مهم است و علم و قطع چون طریق به سوی واقع می‌باشند در موضوع حکم اخذ شده است گر چه باید گفت که وجود خود قطع علاوه بر واقع نیز اهمیت دارد زیرا در غیر این صورت این نوع قطع با قطع طریقی محض تفاوتی نخواهد داشت).