درس خارج اصول استاد سید محمدجواد علوی‌بروجردی
1401/08/04
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: بحث در تعارض بین اطلاق و عموم
بحث در تعارض بین اطلاق و عموم بود و کلام مرحوم شیخ(ره) را ذکر کردیم.
مرحوم آخوند(ره) در این مورد می فرمایند:
«ان عدم البيان المأخوذ في مقدمات الحكمة انما هو عدم البيان في مقام التخاطب لا مطلقا. لفرض كونه في مقام بيان المراد الاستعمالي لا الواقعي- و العام ليس بيانا في مقام التخاطب لانفصاله عن المطلق، فيكون ظهور المطلق في الإطلاق تاما فيتعارض الظهوران، فلا بد في ترجيح أحدهما على الآخر من ملاحظة خصوصيات كل منهما بحسب الموارد، و لا يمكن الجزم و الحكم بتقدم أحدهما على الآخر بقول مطلق»[1] .
مرحوم روحانی(ره) می فرمایند:
«اختار المحقق النائيني[2] تقدم العام على المطلق و لم يتعرض مقررو بحثه إلى بيان السر في ذلك بعد إشكال الكفاية.
و السر فيه ما عرفته سابقا من اختياره كون مجرى مقدمات الحكمة هو المراد الجدي الواقعي، و هذا يقتضي كون ورود ما يصلح للبيانية- و لو كان منفصلا- هادما للإطلاق لارتفاع مقدمات انعقاده»[3] .
اشکال استاد به مرحوم روحانی(ره):
ایشان می فرمایند همانطور که اطلاق از مقدمات حکمت استفاده می شود عموم هم باید از مقدمات حکمت استفاده بشود، این مطلب برای تقدم عام صحیح می باشد اما اگر آن مبنا را ضمیمه بکنیم و عام و مطلق هر دو نیاز به قرینه حکمت دارند همانطور یکه او قرینه برای عام باشد قرینه برای اطلاق هم می تواند بشود. در این صورت این دو تا ظهور با هم معارضه می کنند.
