درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی

موضوع: اخلاق در قرآن

ملکیت انفال

﴿مَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَىٰ فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْكُمْ ۚ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ﴾

وقتی مصادیق را می خواهیم پیدا کنیم و مصادیقی که در آیات و روایات هستند تشخیص دادیم احکام هم مشخص می شن

حق شخصی افراد می شود انفال

فیء در اختیار پیامبر قرار می گیرد که به دست اغنیا نیفتد و ماقی بی نسیب بمانند. این دلیل در دل خود آیه آمده است و این حکم غیر متخلف عنه است که موجب شدید العقاب می شود. و تداخلی در موارد انفال و غنیمت هم ندارد. هرچند ممکن است برخی عناوین خارجی تداخل شود. مثل تزاحم بین تمس مسجد و اقامه نماز در یک زمان.

خمس غنیمت باید داده شود مثل گنج پیدا شده که درروایت است:

ظهور روایت این است که ملک شخصی حاکم است یا اموال حاکم جامعه است؟

ملاک اقوال چیست؟

اگرملک امام ع است باید منحصر در موارد اذن اامام ع بشود ونائب باید در حدمعین تصرف کند وتصرف به اذن هست وبه نیابت می تواند مصرف کند.

مجهول المالک را برخی می گویند چون اذن داده است وامام ع بخاطر مجهولیت مالک اذن در تصرف میدهد.

تصرف حاکم از باب مجهول المالک بودن است واو باید در این موارد اذن بدهد به هر عنوانی می تواند مثل صدقه یا احتیاج عامه مسلمین.

در زمان غیبت هم در این موارد ولی فقیه باید از باب مجهول المالک بودن تصرف کند.

چون معرفت مالک در این موارد به خصوصیته و... ناشناس است وباید در این باب همچون وارث شخصی امام ع را درنظر گرفت که ایشان مالک می گردد.

صاحب جواهر: سه وجه را مد نظر داشتند (مال شخص امام، ملک حکومتی و جایگاه حاکمیتی امام و مسأله مجهول المالک بودن این اموال) و الله عالم

وقتی می گوید خالص لرسول الله صل الله علیه واله در روایت آیا دو عنوان فهمیده می گرددیایکی؟

ظهور دارد که ملک شخصی می شود.

یا درروایت است لناسهم المال که این هم ظهور در ملک شخصی دارد.

لله وللرسول ولذی القربی وموارد مثل این هم ظهور در ملک شخصی دارد.

لام ظهور در ملکیت شخصی دارد.

کلمه فرض الله هم در روایات یعنی تعیین خدااست وبه حضرت رسول ص واگذار نشده مثل نماز 4رکعتی که دورکعت اول فرض الله ودو رکعت دوم فرض الرسول است ودر نماز مسافر هم بود که دورکعت فرض الله باقی مانده وفرض الرسول برداشته می گردد.