درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی

موضوع: تردید در مدت اقامت

من لا يحضره الفقيه / ج‌1 / 437 / باب الصلاة في السفر ..... ص : 434

1269- و روى معاوية بن وهب عن أبي عبد الله ع أنه قال: إذا دخلت بلدا و أنت تريد المقام عشرة أيام فأتم الصلاة حين تقدم و إن أردت المقام دون العشرة فقصر و إن أقمت تقول غدا أخرج و بعد غد و لم تجمع على عشرة فقصر ما بينك و بين شهر فإذا تم الشهر فأتم الصلاة قال قلت إن دخلت بلدا أول يوم من شهر رمضان‌ و لست أريد أن أقيم عشرا فقال قصر و أفطر قلت فإن مكثت كذلك أقول غدا أو بعد غد فأفطر الشهر كله و أقصر قال نعم هذا واحد إذا قصرت أفطرت و إذا أفطرت قصرت.

اول ماه وارد شهری شدم ولی قصد10روز اقامت ندارم امام فرمودع که نماز را قصر کن وافطار کند،گفت مکث کردم ولی نشد قصدکنم وامروز وفردا می کنم امام علیه السلام فرمود همه ماه افطرکن .

قاعده کلی که یک موقع قصد10روز میکند ومعین است ویکی هم قصد10روزنمی کند وکمتر است ویکی هم نمی داند قصد10می تواند بکند یانکند.

درمسئله10 که فوت شد از او نماز باید آخر وقت فوت را درنظرگرفت که چگونه بوده وبه همان صورت قضاکند.

واقع را به صورت اجمالی می دانیم که فرمودند احتیاط عقلانی کند وهم شکسته وهم تمام بخواند که عرض کردیم احتیاط عقلی جایی که احکام ازنظر فقیه مورد نظر به فتوا عمل کرد کفایت دارد واو هم عروه ره فتوا داد اگر مخیر بود چون یرخی از وقت تمام وبرخی رامسافر بوده تخییر کند که این فتوای او تخییر است ولی احتیاط عقلی داده به احتیاط جمع که اگر مقلد به تخییر عمل کرد کافی است وبهتر احتیاط عقلانی ترک نشود چون تکلیف او 100درصد انجام می شود.

العروة الوثقى (للسيد اليزدي)؛ ج‌2، ص: 163

11 مسألة الأقوى كون المسافر مخيرا بين القصر و التمام في الأماكن الأربعة‌

و هي مسجد الحرام و مسجد النبي ص و مسجد الكوفة و الحائر الحسيني ع بل التمام هو الأفضل و إن كان الأحوط هو القصر و ما ذكرنا هو القدر المتيقن و إلا فلا يبعد كون المدار على البلدان الأربعة و هي مكة و المدينة و الكوفة و كربلاء لكن لا ينبغي ترك الاحتياط خصوصا في الأخيرتين و لا يلحق بها سائر المشاهد و الأحوط في المساجد الثلاثة الاقتصار على الأصلي منها دون الزيادات الحادثة في بعضها نعم لا فرق فيها بين السطوح و الصحن و المواضع المنخفضة منها كما أن الأحوط في الحائر الاقتصار على ما حول الضريح المبارك‌

اگر به اصل عمل شود که قصر باشد قطعا احتیاط قوی تر است با که ادله استثناء 4مکان درست وقوی است وادله کافی است ولی احتیاط از باب که ادله اصلی مسافر را قصر می داند.

مکان 4گانه قدرمتیقن است که دراین جاها نمازتمام است.ولی دور نیست که مداردر شهر های 4گانه باشد در مدینه ومکه روایت ها واضح است که معلوم است نمازدراین شهرها تمام می شودولی کوفه وکربلا شهر ملاک نیست بلکه هوبعید فی کوفه وکربلاطبق نظرخویی ره،ادله شمول هر 4شهر را می گیرد ولی شایسته است ترک احتیاط خصوص در کوفه وکربلا،عروه ره دوست دارد فتوا برای4شهر باشد ولی ترک احتیاط را شایسته نمی داند که تایید است احتیاط ومعلوم که فتوااو به4شهر می رسد

واحتیاط که قدر متیقن است افضل 4رکعتی واحتیاط2رکعتی خواندن است را ترک نکند پس فتوا این که به صورت کلی آنچه واجب است انجام دهد در دو غالب یک غالب فضیلت داردکه4رکعتی باشد ویک غالب هم احتیاط با واقع به صورت احتیاطی 2رکعتی بخواند چون او مسافر است وادله قصر شاملش می شود پس جمع دوتا می کند که احتیاط عقلانی را داشته باشد.

بررسی روایت مطلب:

در برخی روایت ها نص است که در مدینه کامل بخوان یعنی وارد به مدینه عملش کامل است وکافی است مثل حکم حاضر را داردچون حرم خداست وحرم رسول وحرم امیرالمومنین علیهما السلام است.

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) / ج‌5 / 426 / 26 باب من الزيادات في فقه الحج ..... ص : 387

- 127- محمد بن علي بن محبوب عن محمد بن عبد الجبار عن صفوان عن عبد الرحمن بن الحجاج قال: سألت أبا عبد الله ع عن التمام‌ بمكة و المدينة قال أتم و إن لم تصل فيهما إلا صلاة واحدة.

درمکه تمام بخوان همین که وارد در آنجا شدید یا درمدینه همین طور.

كامل الزيارات / النص / 250 / الباب الثاني و الثمانون التمام عند قبر الحسين‌ع و جميع المشاهد

10- حدثني أحمد بن إدريس قال حدثني أحمد بن أبي زاهر عن محمد بن الحسين الزيات عن حسين بن عمران عن عمران قال: قلت لأبي الحسن ع أقصر في المسجد الحرام أو أتم قال إن قصرت‌ فلك‌ و إن أتممت فهو خير و زيادة في الخير خير.

در مسجد حرام تقصیر بخوانم فرمودع اگر قصرکردید عیب نداردچون اصل وظیفه همین بوده ولی اگر تام بود بهتر است وزیادت درخیر خیر است یکی ادای وظیفه ویکی تمام کردی دوخوبی می شود

لذاسید عروه ره به لحاظ این روایت ها فتوا داده .

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) / ج‌5 / 426 / 26 باب من الزيادات في فقه الحج ..... ص : 387

- 126- و عنه عن صفوان عن مسمع عن أبي عبد الله ع قال: قال لي إذا دخلت‌ مكة فأتم‌ يوم تدخل.

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) / ج‌5 / 426 / 26 باب من الزيادات في فقه الحج ..... ص : 387

- 125- محمد بن الحسين بن أبي الخطاب عن صفوان عن عمر بن رباح قال: قلت لأبي الحسن ع أقدم مكة أتم‌ أو أقصر قال أتم قلت و أمر على المدينة فأتم الصلاة أو أقصر قال أتم.

این روایت ها زیاد ونص هستند که در مکه ومدینه تمام خواند افضل است وتمام شهرمکه ومدینه را شامل می شود.

اما روایت ها 4مکان:

تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) / ج‌5 / 430 / 26 باب من الزيادات في فقه الحج ..... ص : 387

- 140- محمد بن أحمد بن يحيى عن الحسن بن علي بن النعمان عن أبي عبد الله البرقي عن علي بن مهزيار و أبي علي بن راشد عن حماد بن عيسى عن أبي عبد الله ع أنه قال: من مخزون‌ علم‌ الله الإتمام‌ في أربع مواطن- حرم الله و حرم رسوله و حرم أمير المؤمنين و حرم الحسين بن علي ع.

از مخزون علم الله است که تمام خواندن در 4وطن است :حرم الله که مکه است وحرم رسول صل الله علیه واله که مدینه است وحرم امیرالمومنین علیه السلام که کوفه است وحرم امام حسین علیه السلام که کربلا باشد

.برخی روایات مخذور علم الله می گوید

وسائل الشيعة ؛ ج‌8 ؛ ص525

3- [1] و عنه عن فضالة عن معاوية بن عمار قال: سألت أبا عبد الله ع عن رجل قدم مكة- فأقام على إحرامه قال فليقصر الصلاة ما دام محرما.[2]

او فقط می خواد در احرام باشد که امام ع فرموده تا وقتی محرم است نماز را تمام بخواند.

قصر را برخی می گویندجایز است تقصیر بخواند مثل مرحوم شیخ.

جواز این که شکسته کافی است جایی که قصد10روز نمی کند ونمی تواند بکند.

حرمین فقط منظور است در روایات؟

اماغیراین دوحرم هم حرم حساب شود بحث جدی است؟