درس خارج فقه استاد میرزا محمدحسین احمدی‌فقیه‌یزدی
1400/12/05
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: ملاک عرفی صدق وطن
تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) / ج3 / 211 / باب 23 الصلاة في السفر ..... ص : 207
- 21- محمد بن أحمد بن يحيى عن أحمد بن الحسن بن علي بن فضال عن عمرو بن سعيد المدائني عن مصدق بن صدقة عن عمار بن موسى عن أبي عبد الله ع في الرجل يخرج في سفره فيمر بقرية له أو دار فينزل فيها قال يتم الصلاة و لو لم يكن له إلا نخلة واحدة و لا يقصر و ليصم إذا حضره الصوم و هو فيها.
خانه یا روستای خودش است که باید نماز را تمام بخواند حتی اگر یک درخت خرما داشته باشد در آن زمین.
تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) / ج3 / 212 / باب 23 الصلاة في السفر ..... ص : 207
- 24- سعد عن أحمد بن محمد عن ابن أبي نصر عن حماد بن عثمان عن علي بن يقطين قال: قلت لأبي الحسن الأول ع الرجل يتخذ المنزل فيمر به أ يتم صلاته أم يقصر قال كل منزل لا تستوطنه فليس لك بمنزل و ليس لك أن تتم فيه.
وقتی جایی باشد که وطن او حساب نمی شود باید نماز را شکسته بخواند .
استاد:
تا4وطن می توان اخذ کرد مثلا 4زن دارد در 4شهر وهر4اقامت برای او صدق می کند وهر وقت او جایی را وطن گرفت آنجا باید تمام نماز بخواند.
العروة الوثقى (للسيد اليزدي)؛ ج2، ص: 140
في قواطع السفر موضوعا أو حكما
و هي أمور
أحدها الوطن
فإن المرور عليه قاطع للسفر و موجب للتمام ما دام فيه أو في ما دون حد الترخص منه و يحتاج في العود إلى القصر بعده إلى قصد مسافة جديدة و لو ملفقة مع التجاوز عن حد الترخص و المراد به المكان الذي اتخذه مسكنا و مقرا‌له دائما بلدا كان أو قرية أو غيرهما سواء كان مسكنا لأبيه و أمه و مسقط رأسه أو غيره مما استجده و لا يعتبر فيه بعد الاتخاذ المزبور حصول ملك له فيه نعم يعتبر فيه الإقامة فيه بمقدار يصدق عليه عرفا أنه وطنه و الظاهر أن الصدق المذكور يختلف بحسب الأشخاص و الخصوصيات فربما يصدق بالإقامة فيه بعد القصد المزبور شهرا أو أقل فلا يشترط الإقامة ستة أشهر و إن كان أحوط فقبله يجمع بين القصر و التمام إذا لم ينو إقامة عشرة أيام.
اگرعرفا جایی برای او وطن صدق کند می شودوطنش ونماز را باید تمام بخواند.
وطنیت لازم به ملکیت نیست وکسی که اجاره ای هم باشد می تواند آنجارا وطن خود اخذ کند.
وطن به حسب افراد متفاوت است وکسی ممکن است1ماه اقامت کند که وطنش محسوب گردد وشخصی1هفته،وشرط6ماه برای وطن شدن لازم نیست وملاک عرف است که هرجا صدق وطن کرد عرفاً دیگرثابت می شود وعرف مصداق را معین می کند.
هرچند مستحب 6ماه است وقبل از آن جمع بین تام وقصر کند.
اگرعامی در روایت ذکر شد که در طبقه بالاتر بود واگر اخص آمد و زیرعام قرار گرفت تاوقتی در اخص است قبول می کنیم ولی اگر از ضابطه خارج شد دیگر خارج شده.
انصراف تعین نمی آورد واگر به مورد غالب منصرف شد حکم آن است ولی اگر نبود نسبت به مابقی عمومیت نمی افتد وحکمشان سرجای خود است وانصراف حکم رااز غیرغالب نمی گرداند.
واین است که سیدره گفته 6ماه شرط نیست.
چون6ماه آمده ولی بنا نیست حکم از بقیه برداشته شود.
6ماه برای فردی بوده که سوال کرده.
قبلا ذکر شد که اگر چند ضیعه دارد به شرط سکونت در آن ضیعه ها نمازش تمام است واگر مرور به آنجا که اقامت گزیده کرد قطع سفرش می شود.
من لا يحضره الفقيه ؛ ج1 ؛ ص451
و سأل إسماعيل بن الفضل[1] أبا عبد الله ع عن رجل يسافر من أرض إلى أرض و إنما ينزل قراه و ضيعته فقال إذا نزلت[2] قراك و أرضك فأتم الصلاة و إذا كنت في غير أرضك فقصر.
قال مصنف هذا الكتاب رحمه الله يعني بذلك إذا أراد المقام في قراه و أرضه عشرة أيام و متى لم يرد المقام بها عشرة أيام قصر إلا أن يكون له بها منزل يكون فيه في السنة ستة أشهر فإن كان كذلك أتم متى دخلها و تصديق ذلك.[3]
ملاک در ضیعه عرف است وملاک وطن سکنایی پدری نیست ومسئله باغ است که اگر سکنادارد اگر مقیم دارد اگر منزلی درآن دارد نماز تمام است.
من لا يحضره الفقيه ؛ ج1 ؛ ص451
ما رواه محمد بن إسماعيل بن بزيع عن أبي الحسن الرضا ع قال: سألته عن الرجل يقصر في ضيعته فقال لا بأس ما لم ينو مقام عشرة أيام إلا أن يكون له بها منزل يستوطنه قال قلت له ما الاستيطان فقال أن يكون له بها منزل يقيم فيه ستة أشهر فإذا كان كذلك يتم فيها متى دخلها
اگر کسی در ضیعه ای 10روز نماند نماز تام است که مال ضیعه ای است که وطن نگرفته آن را ولی اگر در آن ضیعه منزلی ساخت که به عنوان وطن برای خودگرفت آن ضیعه را دیگر وطن او حساب شده ونماز تمام است که وطن گرفتن هم به این شکل است که درآن6ماه می ماند وبعد ازآن هر وقت داخل شد باید تمام بخواند.
این6ماه مصداق شرعی روشن برای کسی است که می خواهد وطن اتخاذی شرعی داشته باشد واصل وطن را عرف مشخص می کند ولی باب ضیعه بابی مستقل است .
باغ داری که هفته ای دو روز سه روز می رود در باغ خود باید تمام بخواند اگر منزلی در آن دارد ولی اگر باغ داری سالی یکبار دوبار موقع جمع محصول می رود ومنزلی ندارد دیگر اقامت نیست.
واین6ماه در باب ضیعه است ونه در غیراین باب ودیگرجا ها برای استیطان صدق عرفی وطن کافیست ولازم به ماندن6ماه نیست.
