درس خارج اصول استاد احمد عابدی

موضوع: العام و الخاص/ دوران الخاص بين كونه مخصصاً وناسخاً /بررسی آیه‌ای دیگر به ‌عنوان ‌مثال نسخ

بررسی آیه‌ای دیگر به ‌عنوان ‌مثال نسخ

بحث این است که در قرآن نسخ به معنای رفع حکم وجود ندارد درحالی‌که برخی آیات را مثال نسخ دانسته‌اند.

﴿وَاللاَّتِي يَأْتِينَ الْفَاحِشَةَ مِن نِّسَآئِكُمْ فَاسْتَشْهِدُواْ عَلَيْهِنَّ أَرْبَعةً مِّنكُمْ فَإِن شَهِدُواْ فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّىَ يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِيلًا﴾[1] .

شیعه و سنی گفته‌اند زنی که مرتکب گناه ناموسی شود، مجازاتش حبس ابد در منزل است. آیه شریفه 2 سوره نور می‌فرماید: ﴿الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِئَةَ جَلْدَةٍ﴾. یعنی صد شلاق بزنید. لذا گفته‌اند این آیه نسخ آیه قبل است.

آیت‌الله خویی فرموده است: آیه 15 سوره نساء، فاحشه به معنای زنا نیست بلکه گناه غیر از زنا مراد است و آیه دوم سوره نور زنا را می‌گوید.

ولکن در اصطلاح قرآن، فاحشه به معنای زنا است و هر دو آیه در رابطه با زنا است اما نسخ نیست. هر دو آیه درباره زنا است؛ آیه اول حبس را مجازات دانست ولی آیه دوم شلاق است لکن نسخ نیست. آیه اول حبس احتیاطی را می‌گوید نه حبس مجازاتی؛ مثل کسی که احتمال می‌دهیم مرتکب قتل شده است و او را حبس می‌کنیم. این آیه می‌گوید فعلاً زندانی شود تا خدا مجازاتش را بگوید و آیه دوم می‌فرماید مجازات او شلاق است. حبس احتیاطی در این مورد برای تعیین جزا است.