درس تفسیر استاد هادی عباسی خراسانی

موضوع: تفسیر ترتیبی(سوره بقره)/بقره(آیات 139 الی 141) /هر فرد و امتی تاریخ مصرف دارد

﴿قُلْ أَتُحَاجُّونَنَا فِي اللَّهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ وَلَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُخْلِصُونَ﴾[1]

﴿أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطَ كَانُوا هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ ۗ قُلْ أَأَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ ۗ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ﴾[2]

﴿تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ ۖ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُمْ مَا كَسَبْتُمْ ۖ وَلَا تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ﴾[3]

1- خطاب آیه با اهل کتاب است

قل؛ خطاب به یهود و نصاری است که در مقابل دین پیامبر شیطنت و مقاومت می‌کنند. آیه نازل شد که ای رسول به آنها بگو درباره خدا که رب شما و رب ما است، محاجه می‌کنید؟ هر کسی در گرو عمل خود است.

2- مراحل سیر و سلوک در آیه

در آیه قبلی عابد بودن و در این آیه اخلاص مطرح شد. بعد از عبادت مرحله اخلاص است. سیر و سلوک دو مرحله است؛ مرحله اول عبادت و عبودیت، مرحله دوم خلوص و اخلاص.

3- احاطه علم خداوند بر همه چیز

این‌ها حرفشان این است که ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و نوادگان حضرت یعقوب یهودی یا نصاری هستند. بگو شما بهتر می‌دانید یا خدا؟ هیچ کس مقابل علم خدا نمی‌تواند حرف بزند. آیا نمی‌دانند که همه چیز در محضر خداست؟ چه کسی ظالم‌تر است از کسی که شهادت الهی را کتمان می‌کند؟ خداوند غفلت از کارهای شما ندارد. خداوند هم به علم شما عالم است، هم به عمل شما. خداوند غافل از آنچه شما انجام می‌دهید نیست. خدا به حضور و غیبت شما آگاه است. خداوند انسان را رصد می‌کند. در محضر ذات الهی باید پاسخ‌گو باشیم.

4- هر فرد و امتی تاریخ مصرف دارد

این امت که نام برده شد، رفتند و زمان بر آنها گذشت و زمانشان منقضی شد. برخی چیزها تاریخ مصرفش می‌گذرد. تاریخ مصرف امت‌ها که بگذرد، قیامت می‌آید. هر یک زمان مصرف داریم بکوشیم این زمان را مدیریت کنیم. اگر زمان مصرف خود را مدیریت کنیم، به نتیجه می‌رسیم.

5- سؤال خداوند از دادنی ها

کسب یعنی آدم نداشته و به دست آورده است. کسب چیزی است که انسان سرمایه‌ای دارد و به دست می‌آورد. ما در حال اکتساب هستیم. از چیزی که به دست می‌آوریم خدا می‌پرسد. خدا از دادنی‌ها می‌پرسد؛ نه از ندادنی‌ها. از چیزی که آنها انجام دادند از شما سؤال نمی‌کنند بلکه از آنچه شما انجام دادید، سؤال می‌شود.