درس خارج فقه استاد هادی عباسی‌خراسانی

1- بحث اخلاقی (سنت خداوند در پیروزی حق بر باطل)

آغاز سال تحصیلی و ورود حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) به قم که منشأ برکاتی شد و تأسیس حوزه‌های علمیه را تبریک عرض می‌کنیم. امروز تجمع برای پیروزی‌های مقاومت است. تبریک عرض می‌کنیم.

1.1- سخنان استاد در مورد تجمع طلاب به سبب پیروزی اخیر مقاومت غزه بر اسرائیل

﴿إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُرْكُمْ﴾.[1] اگر خدا را یاری کنیم، خدا ما را یاری می‌کند. شرطیه‌ی متصله‌ای که علت و معلول با هم است. «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ».[2] ما به سوی ظهور حق می‌رویم. حالات جهان اسلام و جان انتظار این است. ﴿جَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ﴾.[3] همه‌ی کسانی که شیطنت می‌کنند، با انسانیت مخالفت می‌کنند. «من أصبح لا یَهتَمُّ بِأمر المسلمین فلیس من المسلمین».[4] انسانیت با ظلم آزرده می‌شود. همه‌ی انسان‌ها پیکره‌ی واحد هستند. در سازمان ملل این شعر سعدی را زده است: «بنی آدم اعضای یکدیگرند».[5] هر عضوی درد داشته باشد، دیگری آزرده می‌شود. اهل فلسطین که صاحبان قبله‌ی اول هستند، در این مدت خیلی آزرده شدند. صهیونیسم غیر از یهود است. یهود در قرآن آمده است. صهیونیسم، سلطه‌طلب هستند. باید تسلیم عدالت الهی شوند.

1.2- مقدمات سنت

امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: «لَا قَوْلَ إِلَّا بِعَمَلٍ وَ لَا قَوْلَ وَ لَا عَمَلَ إِلَّا بِنِيَّةٍ وَ لَا قَوْلَ وَ لَا عَمَلَ وَ لَا نِيَّةَ إِلَّا بِإِصَابَةِ السُّنَّةِ».[6]

«لا قول إلا بعمل»؛ حرفی اگر می‌زنید، کارایی داشته باشد. مؤمن کسی است که فعلش، حرفش را تصدیق کند. حرفش، فعلش و فعلش، حرفش را تایید کند. معنی توفیق از نظر امام صادق (علیه‌السلام) این است که قول و فعل با هم موافق باشد.

«و لا قول و لا عمل إلّا بنیّة»؛ قول و عملی نیست الا اینکه پشت سرش نیّت باشد. نیت، یعنی ارتباط چیزی با ارتباط حقیقت وجود. نیت، یعنی ارتباط تمام چیزهایی که می‌خواهد با حضرت حق گفته و شنیده شود. نتیجه‌ی قول، عمل است و نتیجه‌ی قول و عمل، نیت است.

«و لا قول و لا عمل و لا نیّة إلّا بإصابة‌ السنّة»؛ قول و عمل و نیتی نیست، الا اینکه به سنت برسد. سنت، یعنی دستور الهی و نظام وجود. قول، عمل دارد و قول و عمل، نیت دارد. تمام موضوعات که در حوزه‌های علمیه از آن بحث می‌شود، واجب تقربی است. واجبی که ما را به خدا وصل کند. انسان اگر به نیت رسید، متصل به حقیقت وجود می‌شود. قول و عمل و نیت نیست، مگر به اصابت سنت. سنت، یعنی مجموعه‌ای که لا یتغیر و لا یتبدل است. امام صادق (علیه‌السلام) فرمودند: «مؤمن، مؤمن نیست الا اینکه سه سنت را داشته باشد؛ سنت الهی و سنت رسول و سنت اولیای الهی».[7] در حوزه‌های علمیه فرد، قربة الی الله می‌خواند و می‌گوید و می‌نویسد. تا ما سنت‌ساز باشیم، سنت الهی تبدیل و تبدل ندارد. پیروزی حق از سنت‌های الهی است. حق را باید روشن کنیم؛ هرچند شیاطین حق را مشتبه می‌کنند.

2- اشاره‌ی استاد به بحث شخص اعتباری در سال گذشته

در جلد اول، تعریف شخص اعتباری را گفتیم. امسال ان‌شاءالله جلد دوم را خواهیم گفت. هم کتاب را می‌خوانیم و هم نقدی مطرح باشد، می‌گوییم. پیش‌مطالعه بفرمایید، تا به مطالب برسید.