درس خارج فقه استاد عباسعلی زارعی سبزواری

موضوع: فقه معاصر/فقه رمز ارز /موضوع شناسی

در جلسات قبل با ذکر دو مقدمه قبل از ورود به مباحث مربوط به موضوع رمز ارز ها بحث به این جا منتهی شد که بررسی دقیق علمی پیرامون موضوع ارزهای دیجیتالی یا رمز ارزها یا تحقیق عمیق فقهی پیرامون مشروعیت یا عدم مشروعیت آن ها نیاز به آن دارد که اموری به دقت مورد بررسی قرار گیرد که اجمالا برخی از آن ها را ذکر کردیم و در ادامه به تفصیل آنها را شرح خواهیم داد:

تارخچه اختراع ارزهای دیجیتالی

شکی نیست که هر یک از فناوری هایی که در جوامع بشری پدیدار می شود و تحولاتی را در جهان ایجاد می کند دارای تاریخچه ای است و از نقطه و زمانی مشخص و به هدفی معین ایجاد می شوند و فرایندی را در طول حیات خود طی می کنند و این مسئله در مورد ارزهای دیجیتالی نیز مستثنی نیست.

براساس تحقیقی که در این خصوص انجام گرفته، ارز دیجیتالی یا مجازی در مقابل ارز فیزیکی مثل اسکناس، سکه و امثال آن، از نگاه تاریخی برمی گردد به تاریخ علم رمز نگاری که برای نخستین بار در جنگ جهانی دوم به منظور انتقال پیام های نظامی سری با ارسال اعدادی خاص مورد استفاده قرار می گرفت؛ و بعد از آن به مرور از علم رمز نگاری در عرصه های مختلف استفاده شده است.

و گویا در دهه 70 میلادی دو دانشمند آمریکایی یک سیستم رمزنگاری اختراع می کنند که بتوان علم رمز نگاری را از فرایند مخصوص فعالیت های نظامی به فرایندی عمومی تبدیل کرد.

حدود یک دهه بعد( دهه 80) شخصی دیگر از دانشمندان آمریکایی به نام (دیوید چاومdavid chaum )مقاله ای را با عنوان «امنیت در ناشناخته بودن است» منتشر می کند و ایده ی لزوم ناشناخته ماندن افراد را در فعالیت های خود توضیح می دهد.او چهار سال بعد از انتشار آن مقاله ، شرکت دیجی کَش را افتتاح می کند و تصمیم می گیرد ایده ای را که در مقاله مطرح کرده بود در باره ناشناس بودن شهروندان در این شرکت پیاده کند ولی موفق به این کار نمی شود و شرکت او در سال 1998 ورشکست می شود.

در سال 2008 که بحران اقتصادی دنیا را فرا می گیرد و حباب بازار مسکن آمریکا از بین می رود و ارزش املاک سقوط کرده و باعث می شود دارندگان املاک به طور وسیع اقدام به فروش املاک خود کرده و در نتیجه بانک و مؤسساتی که وام های خرید این املاک را تأمین کرده بودند با بحران نقدینگی مواجه شوند و بر اثر این بحران ، بورس آمریکا و بازارهای مالی سراسر دنیا تحت تأثیر قرار گرفته و بحران مالی 2008 بوجود می آید.

همزمان با اوج گیری بحران های مالی گروهی از دانشمندان علوم پایه روی ایده های آن دانشمند آمریکایی(دیوید چاومdavid chaum )

تحقیق کرده و متوجه می شوند که مهمترین مانع در تحقق ایده های این دانشمند این است که در این ایده دارایی دیجیتال خرج مجدد آن و امکان انتقال چندین بار آن، به دیگران است و در نهایت مفهوم دارایی از بین می رود.

سال 2008 میلادی شخص یا اشخاصی با نام مستعار (ساتوشی ناکاموتوsatoshi nakamoto) دامنه ای به نام (بیت کوینbitcoin) را ثبت می کند و آن را به عنوان سیستم پولی مبتنی بر ایده های دیوید چاوم معرفی می کند و مدعی می شود که بر اساس این سیستم، موانع قبلی اجرای ایده های دیوید چاوم از بین رفته و از این طریق می توان ارز دیجیتالی خلق کرد که مثل دارایی های فیزیکی و واقعی عمل کند بدون اینکه بشود یک واحد ارز دیجیتالی را دوبار خرج کرد. و پس از اختراع این سیستم که اساس رمز نگاری بود اولین انتقال یک واحد بیت کوین را به این سیستم ثبت می کند. و در ادامه توسط سایتی به نام (سیلک رود silk road) به معنای راه ابریشم در سه سال اول از تولد بیت کوین در جهت پرداخت های غیر قانونی مثل فروش مواد مخدر، فروش اعضای بدن انسان، استخدام قاتل و مانند آن استفاده می کردند و متولیان این سایت از این طریق به پولشویی پرداخته و پول های کثیف زیادی را به دست می آورند تا اینکه مدیران این سایت شناسایی و دستگیر شدند و در نهایت در اثر این جریان بسیاری از اشخاص بر این باورند که بیت کوین فقط برای کاربرهای غیر قانونی استفاده خواهد شد.

تا اینکه مخترع بیت کوین تمام کدهای ریاضی این رمز ارز را به صورت عمومی منتشر کرد و همین باعث رشد چشمگیر ارزهای دیجیتالی می شود.

در سال 2012 دانشمندان علوم پایه با استفاده از کدهای بیت کوین ارزهای دیجیتالی جدیدی را ثبت کنند که در آن ها سعی می شود مشکلات بیت کوین حل شود. در پی آن (آلت کوین altcoin)های جدید متولد می شوند که باعث بهتر شدن چهره ی ارز های دیجیتالی شده و طی سیزده سال بیش از هفت هزار ارز دیجیتالی خلق می شود.