درس خارج فقه استاد مهدی مروارید

موضوع: أطعمه و أشربه/ المائعات / المائعات / حرمة التغریر الجاهل و إلقائه في الحرام الواقي

    1. حرمة سقي الخمر للصبي و الکفّار

طایفه از روایات بر حرمت سقی خمر برای صبی و کفار دلالت می‌کند و این که گناه ساقی مثل شاربش است، و زماني که تسبیب و تغریر نسبت به صبی و کفار حرام باشد، با این که صبی تکلیف ندارد، به طریق اولي نسبت به غیر صبی و کفار تغریر حرام

می‌باشد.

فِي عِقَابِ الْأَعْمَالِ بِإِسْنَادٍ تَقَدَّمَ فِي عِيَادَةِ الْمَرِيضِ عَنِ النَّبِيِّ فِي حَدِيثٍ قَالَ: وَ مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ سَقَاهُ اللَّهُ مِنْ (سَمِّ الْأَسَاوِدِ) وَ مِنْ سَمِّ الْعَقَارِبِ إِلَى أَنْ قَالَ وَ مَنْ سَقَاهَا يَهُودِيّاً أَوْ نَصْرَانِيّاً أَوْ صَابِئاً أَوْ مَنْ كَانَ مِنَ النَّاسِ فَعَلَيْهِ كَوِزْرِ مَنْ شَرِبَهَا.[1]

آیا خمر خصوصیت ندارد و می‌توان از خمر تعدی کرد که خوراندن نجس نیز به صبی و کفار حرام است، از مجموع اینها استفاده کرده است؛ ولی هر کدام از طوایف به خصوصه قابل خدشه است.

    2. إهراق المائعات المتنجسة

بعض اخبار به اهراق مایعات متنجس دلالت می‌کند، این ظهور دارد که اگر دور ریخته نشود، افرادجاهل از آنها استفاده می‌کنند، یعنی می‌خورند و وضوء می‌گیرند، بنابراین مکلف نباید سبب القاء در حرام شود.

    3. حرمة ارتکاب المحرمات

بعض اخبار بر ارتکاب محرمات دلالت می‌کند؛ زیرا در ایجاد حرام فرقی بین ایجاد مباشری و تسبیبی نمی‌باشد.

لقائل ان یقول که مثل «لا تشرب الخمر» ظهور دارد که شما خمر نخورید، و از کجا تسبیب به حرام استفاده می‌شود؟ مگر این که از «لا تشرب الخمر» استفاده شود که کاری نکنید که خوردن خمر در حارج واقع شود، در غیر این صورت که شخص شرب نکرده است، نهایت مایعی را که خمر است از معرض آشامیدن جلوگیری نکرده است و دیگری که آنرا آشامیده است جاهل است و تکلیف برایش منجز نیست، مگر این که از باب ادله خاص استفاده شود و یا حکم مهم باشد.

در شبهات موضوعیه برائت جاري می‌شود، مثل این که مایعی مشکوک بین آب و خمر باشد؛ ولی نسبت به شبهی که از دور می‌آید و معلوم نیست که انسان است یا حیوان است، نمی‌توان گفت حیوان است و کشتنش اشکال ندارد.

اگر ظرف خمر در اینجا باشد، و شخصي به آن علم دارد و دیگران نمی‌داند، در این فرض بر شخص لازم است که اعلام کند که این خمر است؟ موئید این مطلب چیزی است که در جواز بیع عجین (خمیر)متنجس به مستحل المیته وارد شده است.

عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا وَ مَا أَحْسَبُهُ إِلَّا حَفْصَ بْنَ الْبَخْتَرِيِّ قَالَ قِيلَ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ فِي الْعَجِينِ يُعْجَنُ مِنَ الْمَاءِ النَّجِسِ كَيْفَ يُصْنَعُ بِهِ قَالَ يُبَاعُ مِمَّنْ يَسْتَحِلُّ أَكْلَ الْمَيْتَةِ‌.[2]