< فهرست دروس
موضوع: أطعمه و أشربه/ المائعات / نجاسة الدم بحث در مطهریت غلیان بود که آیا غلیان سبب مطهریت متنجس به خون می‌شود یا خیر؟ یک طایفه از روایات مثل روایت اعرج دلالت بر مطهریت غلیان دارد یعنی اگر در دیگ غذا خون ریخته شود و بوسیله آتش آن دیگ غلیان پیدا کند، محتویات آن دیگ حلال می‌شود. بعض روایات مثل روایت علی بن جعفر دلالت بر نجاست خون می‌کند، یعنی اگر در ظرف آبی خون دماغ بریزد، وضوء گرفتن از آن جایز نیست. این روایت علی بن جعفر در مقام مطهریت غلیان نیست این دو طایفه تنافي ندارد؛ زیرا بعض روایات مطهریت غلیان را بیان کرده است و بعض روایات مطهریت غلیان را ذکر نکرده است. مرحوم خویی فرمود: بین این دو طایفه تعارض است، بعد تساقط می‌کند، اگر استصحاب جاري شود، استصحاب نجاست جاري می‌شود، داخل دیگ آب گوشت خون ریخت؛ از این رو آبگوشت قبل از غلیان نجس شده بود، بعد از غلیان شک می‌شود که هنوز نجاست باقی است یا پاک شده است؟ استصحاب نجاست جاري می‌شود؛ ولی اگر استصحاب در احکام جاري نشود؛ زیرا بین استصحاب مجعول کمامر هنا توضیحه و استصحاب عدم جعل تعارض واقع می‌شود؛ زیرا اگر شک شود که آیا حکم شارع به نجاست خون محدود و قبل از غلیان است یا توسعه دارد و بعد از غلیان را نیز شامل می‌شود؟، اصل این است که توسعه ندارد، بنابراین نوبت به اصل می‌رسد و مقتضای اصل طهارت خون داخل دیگ می‌باشد. نسبت روایات متنافیکلام مرحوم تبریزی طایفه اول، مثل روایت اعرج دال بر حلیت آبگوشت بعد از غلیان از جهت دم عمومیت دارد، اعم از این که دم طاهر و نجس باشد؛ ولی از جهت دیگر اختصاص به آب مغلی دارد. طایفه دوم، از یک جهت اختصاص به دم رعاف دارد؛ ولی و از جهت دیگر عمومیت دارد و شامل آب قبل از غلیان و بعد از غلیان می‌شود. مورد افتراق نخست این است که اگر خون پاک در ظرف آب بریزد دو طایفه تعارض ندارد، مورد دوم این است که اگر خون دماغ در ظرف آب بیافتد و به نجوشد، در این صورت مفاد هر دو طایفه نجاست آن می‌باشد. مورد اجتماع این دو طایفه این است که اگر دم نجس داخل آب بیافتد و به جوش بیاید، مفاد روایت علی بن جعفر نجاست آن است؛ ولی مفاد روایت اعرج طهارت آن می‌باشد. بین دو طایفه نسبت عموم من وجه به لحاظ ادخال عموم حکم در موضوع است، مثل اکرم العالم و لا تکرم الفاسق، نسبت بین این دو دلیل عام و خاص من وجه است، در حالی که این ادخال اعتباري ندارد؛ ولی اگر حکم را دخالت بدهیم نسبت شان عامین من وجه نمی‌شود، در حالی که شما نسبت را به لحاظ حکم قرار دادید، موضوع روایت علی بن جعفر خاص است که دم رعاف باشد، اگر خون نجس در ظرف آب بیافتد وضوء از آن صحیح نیست؛ ولی در اعرج خون اطلاق دارد و این روایت خاص روایت مطلق را تقیید می‌زند.[1]
[1] لا يقال: النسبة بين هذه الصحيحة و ما تقدم من وقوع الدم في المرق العموم من وجه، فإن ما تقدم يختص بالماء المغلي و يعم الدم الطاهر و النجس، و هذه الصحيحة تختص بالدم المتنجس و يعم الماء قبل غليانه و بعده.فإنه يقال: العموم من وجه بلحاظ إدخال عموم الحكم في الموضوع و لا اعتبار بذلك الإدخال، بل النسبة إذا لوحظت بين نفس الموضوع في الطائفتين تكون الصحيحة بحسب الموضوع المذكور فيها الأخص، حيث لا يعم الدم الطاهر بناءً على عدم احتمال الفرق بين المرق و غيره، و إلّا كان الموضوع فيها مبايناً للموضوع في هذه الصحيحة؛ لاختصاصه فيها بالمرق و اختصاصه في هذه الصحيحة بالماء المطلق، و على ذلك فلا تصل النوبة بعد تساقط الإطلاقين إلى استصحاب النجاسة لإثبات عدم كون الغليان مطهراً ليقال إنه لا اعتبار للاستصحاب في الشبهة الحكمية، فالمرجع بعد الغليان أصالة الطهارة فلاحظ و تدبر. تنقيح مباني العروة كتاب الطهارة؛ ج2، ص: 162.
|
|
