موضوع: تفسیر موضوعی/وفای به عهد /تفسیر آیه 34 سوره اسرا

کلام در تفسیر آیه 34 سوره اسرا بود که 4 نکته از نکات پنجگانه آن را بیان کردیم.

اما پنجمین نکته این آیه شریفه عبارتست از اینکه :

در کلمه مسئولا اختلاف نظر است.

﴿إِنَّ الْعَهْدَ كانَ مَسْؤُلا﴾

1 – مسئولا یعنی انسان : از توی انسان درباره تعهدات سوال می شود.

2 – مسئولا یعنی خود عهد [1] : از خود عهد سوال می کنند. چطور از اعضا و جوارح ما سوال می کنند؟ ﴿حَتَّى إِذا ما جاؤُها شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ * وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنا قالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذي أَنْطَقَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُون‌﴾[2]

بر این اساس یک تقدیری لازم است که : «کان العهد مسئولا عنه» است در واقع و برای جلوگیری از انکار بیجا از خود عهد سوال می شود.

علی ای حال تعهد بر اساس این آیه شریفه بسیار مهم است. عده ای به راحتی عهد خود را زیر پا می گذارند. عده ای اما بسیار محکم می ایستند. عمل به تعهد در عرصه اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی بسیار تاثیر گذار و نکته مثبت است.

در مساله انتخابات باید مسئول مربوطه و منتخب به تعهدش عمل کند. عده ای از مردم گلایه از همین مطلب دارند و لازم است که مسئولین توجه داشته باشند.

چهارمین آیه از آیات وفای به عهد :

﴿بَلى‌ مَنْ أَوْفى‌ بِعَهْدِهِ وَ اتَّقى‌ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقين‌﴾[3]

برای فهم این آیه باید به آیه قبل از آن توجه کنیم.

در آیه قبل از آن مربوط به اهل کتاب است که سخنانی دارند که با این آیه رد می شود.

نکته ادبی :

در آیه مد نظر ما از لفظ «بلی» استفاده شده است و معنای آن با فارسی بسیار متفاوت است.

در فارسی بله و بلی مترادف با تایید است.

اما در لغت عرب کلمه بلی بعد از جمله منفی می آید چه خبری و چه استفهامی باشد. نقش آن هم رد جمله منفی ماقبل است. اما نعم برای تایید است.[4]

مثال : اگر کسی بگوید : «زید از مشهد آمد.» و در جواب گفته شود : «نعم» آمدن زید تایید شد. اما اگر کسی بگوید : «زید از مشهد نیامد» و در پاسخ گفته شود «نعم» نیامدن زید تایید شده است.

اما اگر بگویند : «زید از مشهد نیامد» و پاسخ داده شود «بلی» یعنی نفی جمله قبلی و می شود اثبات آمدن زید از مشهد.

پس کار بلی رد مضمون جمله منفی است.

کار نعم اثبات و تایید مفهوم جمله قبل است. نفیا یا اثباتا

توضیح و تبیین ان شا الله جلسه آینده.