درس خارج فقه آیتالله مکارم
چکیده درس
94/12/16
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: مساله 33 از مضاربه (تبیین جعاله به مناسبت کلام صاحب عروه)
صاحب عروه: ممکن از چیزی از باب مضاربه فاسد باشد ولی از باب جعاله صحیح باشد
تبیین مساله جعاله در هفت نکته:
اول: تعریف جعاله: انها التزام بعوض علی عمل محلل مقصود (مفید)
مثال: من رد ضالتی فله کذا
دوم: ادله صحت جعاله: به چند دلیل بر صحت جعاله می توان استدلال کرد؛
الف: اجماع مسلمین اعم از شیعه و سنی؛
ب: روایات باب جعاله در وسائل ج 16
ج: سیره عقلائیه
د: اطلاق کلام المومنون عند شروطهم
نکته: استدلال بر جعاله به آیه 72 سوره یوسف به دو جهت ناتمام است: اول: مشکل بودن استصحاب احکام در شرایع سابقه دوم: مفاد آیه در جعاله صوری است.
سوم: عقد یا ایقاع بودن جعاله؛ مشهور: جعاله از ایقاعات است، زیرا قبول ندارد.
استاد: جعاله حدوثا ایقاع و بقاءاً عقد است زیرا در ادامه قبول عملی که همان عمل عامل است را دارد.
چهارم: جایز بودن یا لازم بودن جعاله؛ مشهور: جعاله از عقود (ایقاع) جائز است و حق فسخ برای جاعل در هر زمان باقی است. البته بعد از اتمام عمل عامل جعاله لازم است.
پنجم: عمل در جعاله باید از محلّلات (مباحات، مستحبات، مکروهات) باشد؛ نه محرمات و نه واجبات
دلیل: الف: اگر از محرمات باشد مشمول اکل مال به باطل است.
ب: اگر از واجبات باشد، اخذ اجرت بر واجب حرام است.
ششم: معتبر نیست که به جاعل منفعتی عائد شود؛