موضوع: مساله 27 از مسائل مضاربه (زمان ملکیت عامل)
در این مساله چهار قول است:
الف: مالکیت عامل به مجرد ظهور ربح
ب: بعد از تبدیل جنس به پول نقد،
ج: زمان تقسیم سود به عنوان زمان ملکیت،
د: زمان تقسیم سود به عنوان کاشفیت از ملکیت
تحریر: به مجرد ظهور ربح عامل مالک می شود که دو اثر بر آن مترتب است:
اول: شراکت عامل با مالک به صورت مشاع در نفس عین ریح، لذا حق مطالبه ی سهم و تصرّف در آن را دارد.
دوم: ترتّب تمام آثار ملکیت از ارث و تعلق خمس و حصول استطاعت و ...
اقوال علماء:
الف: صاحب مسالک چهار قول مذکور را از علامه بدون نام صاحب اقوال، نقل می کند.
ب: صاحب جواهر قائل به قول اول است و آن را منسوب به مشهور می داند.
تقریر استاد: خاصّه، قول اوّل و عامّه، قول اوّل و دوّم را پذیرفتند، اما برای قول سوّم و چهارم قائلی نیافتیم.
دلیل قول اول:
دلیل اول: ظهور نص و فتوا دلالت دارد که مراد از "الربح بینهما" مجرد حصول ربح است.
نقد دلیل: متعارف بین عقلاء این است که برای تقسیم ربح، مخصوصا در مضاربه های کلان تا پایان سال صبر می کنند.
دلیل دوم: اگر منکر مالکیت عامل به مجرد ربح شویم لازم می آید که ملک بلامالک تا زمان تقسیم.
دلیل سوم: حق مطالبه و تصرف فرع بر ملکیت است و همه بر حق مطالبه و تصرف عامل تصریح دارند.
دلیل چهارم: دلالت صحیحه (وسائل، ج 13، ص 188، باب 8 از ابواب مضاربه، ح 1)