درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1402/12/07
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ملاقات با میته‌ی انسان بدون رطوبت/ رجوع به روایات
طائفه سوّم: روایاتی که مدلول آنها، نجاست ملاقی در صورت رطوبت است (و طهارت ملاقی در صورت یبوست).
روایت اوّل: روایت حلبی از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی کافی: علیّ بن ابراهیم عن ابیه عن ابن ابی عمیر عن حمّاد عن الحلبیّ عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: سألته عن الرّجل یمسّ المیت أ ینبغی له ان یغتسل منها قال لا انّما ذلک من الانسان وحده قال و سألته عن الرّجل یصیب ثوبه جسد المیّت فقال یغسل ما اصاب الثوب. (کافی، طبع اسلامیّه ج۳ ص۱۶۱ و طبع دار الحدیث ج۵ ص۴۲۵).
پنج نسخه‌ی دیگر روایت قبلاً بیان شد.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
قبلاً اثبات شد که روایت طبق نسخه‌ی کافی، صحیحه است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
از طرفی جمله‌ی یغسل جمله‌ی خبریّه در مقام طلب است و جمله‌ی خبریّه در مقام طلب، دلالت بر وجوب می‌کند. پس غسل ما اصاب الثوب واجب است و عرف از وجوب غسل ما اصاب الثوب، وجوب غسل ثوب می‌فهمد و عرف متشرّعه از وجوب غسل ثوب، نجاست ثوب می‌فهمد. از طرفی دیگر کلمه‌ی اصاب در ما اصاب الثوب ظهور در ملاقات ثوب با میّت مرطوب دارد چون در صورت ملاقات ثوب با میّت یابس، اثری در ثوب وجود پیدا نکرده تا به منظور ازاله‌ی آن اثر، غسل ثوب واجب شود. و ترک استفصال امام علیه السّلام از رطوبت و یبس زمانی مفید عموم و شمول جواب است که کلمه‌ی اصاب در ما اصاب الثوب ظهور در رطوبت میّت نداشته باشد. بنابراین، ملاقی منحصراً در صورت ملاقات با میّت مرطوب، نجس است. (مصابیح الظّلام ج۴ ص۴۵۴ و کشف اللثام ج۱ ص۴۴۶ و ریاض ج۲ ص۷۲ و طهارت شیخ انصاری ج۵ ص۴۳ و غنائم الایّام ج۱ ص۳۹۸ و حدائق ج۵ ص۲۳۹ و مصباح الفقیه ج۷ ص۶۰ و تعلیقه محقّق خوانساری بر روضه ص۷۹). با این بیان، نقض در کلام شهید ثانی و صیمری ظاهر می‌شود. این دو فقیه معتقدند که روایت دلالت دارد بر اینکه نجاست میّت مطلقا تعدّی می‌کند. اعمّ از اینکه میّت، مرطوب و یا یابس باشد. (روض الجنان ج۱ ص۳۰۸ و کشف الالتباس ص۳۱۹).
روایت دوّم: روایت ابراهیم بن میمون از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی کافی: محمّد بن یحیی عن احمد بن محمّد عن ابن محبوب عن ابن رئاب عن ابراهیم بن میمون قال: سألت ابا عبد الله علیه السّلام عن رجل یقع ثوبه علی جسد المیّت قال ان کان غسّل فلا تغسل ما اصاب ثوبک منه و ان کان لم یغسّل فاغسل ما اصاب ثوبک منه یعنی اذا برد المیّت. (کافی، طبع اسلامیّه ج۳ ص۶۱ و طبع دار الحدیث ج۵ ص۱۸۰).
پنج نسخه‌ی دیگر روایت قبلاً بیان شد.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
قبلاً اثبات شد که روایت طبق این نسخه‌ی کافی، صحیحه است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
دلالت این روایت مثل دلالت روایت سابق است.
